Dag in dag uit fysiek bezig zijn, is behoorlijk belastend voor een lichaam. Ook ergonomie is een vorm van zelfzorg. Voorkomen is beter dan genezen, luidt het spreekwoord, en dus is aandacht voor ergonomisch werk een must voor wie blessures en kwalen wil vermijden. INFUUS spreekt met Eline Libbrecht, preventieadviseur in AZ Sint-Elisabeth Zottegem.
Hoe zwaar is het fysieke aspect van een zorgjob?
“De grootste belasting voor zorgprofessionals zijn verplaatsingen: mensen uit bed halen, naar de wc brengen of patiënten omdraaien op de operatietafel bijvoorbeeld. Dat gebeurt nog vaak door te tillen en dat is enorm belastend. Als vrouw mag je bijvoorbeeld gemiddeld maar 17 kg optillen. Voor trekken en duwen ligt die grens rond 25 kg. Die waarden worden overschreden bij bijna elke handeling.”
Hoe kan die belasting verlaagd of vermeden worden?
“In de ergonomie werken we met mobiliteitsklassen, die weergeven wat een patiënt, bewoner of cliënt nog kan en hoe belastend dat is voor zorgverleners. Die klassen helpen zorgprofessionals meer oog te hebben voor zelfredzaamheid, want het gebeurt nog al te vaak dat er geen tijd wordt genomen om een patiënt zelfredzaam te laten zijn, omdat tillen of verschuiven sneller is.”
“Voor mensen die minder zelfredzaam zijn, is het belangrijk op zoek te gaan naar de juiste hulpmiddelen. In dat geval is het aan de werkgever om ervoor te zorgen dat die hulpmiddelen er zijn én gebruikt worden. Als dat niet het geval is, moet je op zoek naar de oorzaak daarvan: zijn er niet genoeg hulpmiddelen? Kost het te veel tijd? Weten zorgverleners niet hoe ze ze moeten gebruiken? Er zijn heel veel zaken die je kunnen weerhouden om ergonomisch te werken.”
“Wat wij als preventiedienst dan doen, is het bewustzijn vergroten door uitleg te geven op elke afdeling en genoeg hulpmiddelen te voorzien die dichtbij liggen – zo krijgt elke patiënt die een hulpmiddel nodig heeft, er een op de kamer. Zorgverleners verliezen dan geen tijd in het zoeken naar een hulpmiddel.”
Wat voor hulpmiddelen zijn er zoal voorhanden?
“De bekendste hulpmiddelen zijn waarschijnlijk de actieve en passieve tilliften, maar er bestaan ook plafondliften, die efficiënter in te zetten zijn dan de verrijdbare exemplaren. Daarnaast zijn er glijzeilen en -lakens en zweefmatrassen. Deze blazen lucht onder de patiënt waardoor je die met één hand van het ene naar het andere bed kan verplaatsen. Maar ook om steunkousen aan te trekken zijn hulpmiddelen bijvoorbeeld sterk aan te raden, omdat de trekkracht in je vingers anders te hoog wordt.”
Zijn er nog andere manieren waarop zorgverleners voor hun lichaam kunnen zorgen?
“Een ander luik van zelfzorg op fysiek vlak is het vergroten van je belastbaarheid. Hoeveel kan jij als medewerker zelf aan? Je spierbelasting, gezonde voeding en voldoende slaap spelen daar een belangrijke rol.”
“Vaak is buiten de uren sporten een drempel, omdat mensen moe zijn en het er niet meer bij kunnen nemen, of omdat ze ervan uit gaan dat ze tijdens het werk al fysiek bezig zijn. Maar het is helaas niet zo dat fysieke jobs automatisch ook gezonder zijn. De activiteiten die je uitoefent tijdens je job zijn ongezonde beweging, dus als je daarbuiten nog een ontspannende, positieve fysieke activiteit kan inplannen, doet dat veel, ook voor je mentale gezondheid.”
Opfrisser: enkele basisprincipes van ergonomisch werk
- Probeer niet geroteerd te werken, en dus je voeten, hoofd en schouders in dezelfde richting te houden.
- Houd de natuurlijke kromming van je rug aan.
- Ga door je benen als je iets moet opheffen en houd, als het kan, de last dicht bij je eigen lichaam.
- Gebruik je lichaamsgewicht waar het kan: moet je bijvoorbeeld een bed in gang duwen, dan doe je dat beter traag en met gestrekte armen door je lichaamsgewicht te gebruiken, dan door alleen met je armen te duwen. Het lijkt misschien wat langer te duren, maar het verschil in belasting is enorm.
- Zet bedden op de juiste werkhoogte voor jou.
- Probeer regelmatig te gaan zitten, bijvoorbeeld als je een dossier moet invullen.
LEES MEER OP INFUUS.BE
