“Een lijktooi uitvoeren is een van jouw prioritaire doelstellingen tijdens deze stage?” De stagementor kijkt me verbaasd aan. Blijkbaar wordt deze doelstelling niet zo vaak opgemaakt en al zeker niet op een acute en erg technische dienst. Ik slik en voel dat het schaamrood me naar de wangen stijgt. Met enige aarzeling leg ik uit dat ik met deze doelstelling wil werken aan mijn grootste onzekerheid binnen de opleiding, namelijk omgaan met de dood. Je wil mensen helpen, niet verliezen. En eerlijk toegegeven: ik vond dat voor mij alsnog onbekende terrein een beetje griezelig.
Ik was dan ook uitermate verbaasd toen ik na drie jaar opleiding voor het eerst de zorg voor een overleden persoon op mij diende te nemen en hier echt voldoening uit haalde. Na mijn initiële terughoudendheid zag ik snel in hoe belangrijk deze zorgen zijn, zowel voor de patiënt en de naaste omgeving als voor mezelf. Getriggerd door deze ervaring en de opleidingsmodules over het levenseinde, zit ik nog geen maand later in de auto naast een referentieverpleegkundige palliatieve zorgen. Het is zomervakantie en ik mag enkele dagen vrijwillig meevolgen tijdens hun thuiszorgronde. Met de ruit open en onze haren zachtjes wapperend in de wind zijn we ‘s morgens samen op weg naar een nieuwe patiënt die onlangs te horen heeft gekregen dat hij ongeneeslijk ziek is.
Bij binnenkomst word ik meteen geconfronteerd met het belang van dit team. Hoewel hij van de arts alle nodige informatie had gekregen rond palliatieve zorgen, was er met geen woord gerept over het verschil tussen palliatief en terminaal. Omdat de man dacht dat hij binnen korte termijn zou overlijden, had hij diezelfde week nog zijn auto verkocht. Hij stond op het punt om al zijn bezittingen en zijn huis weg te schenken aan zijn kinderen, toen hij van zijn vaste thuisverpleegkundige en het specialistisch team te horen kreeg dat zijn ziekteproces nog jaren kon duren. Hij zou niet meer genezen, maar had mogelijks wel nog enkele mooie jaren voor zich. Terwijl we samen koffie drinken en de kat aaien die zich tussen ons in nestelt, vertelt de patiënt ons opgelucht over zijn resterende wensen.
De volgende dag ga ik met een andere collega naar een patiënt die ze al meer dan een jaar ondersteunt. Na een slechte nacht en aanhoudende refractaire pijnen wordt er in onderling overleg beslist om over te gaan tot palliatieve sedatie. De geladen stilte – die aanvoelt alsof de hele wereld even de adem inhoudt – had ik verwacht. De diepe groeven van pijn in het gezicht van de patiënt ook. Waar ik echter niet op voorbereid ben, zijn de overweldigende emoties die door mij heen razen als ik zie dat vader en dochter afscheid nemen van elkaar. En wanneer de man zachtjes aan haar vraagt of hij écht wel alles heeft gedaan wat hij kon, heb ik de grootste moeite om mij te ontfermen over die gigantische krop in mijn keel.
Ik voel dat woorden tekortschieten en doe het enige wat ik op dat moment kan doen. Ik help hem zijn comfort vinden in bed. Ik hou zijn hand vast wanneer zijn armen graaien in het luchtledige, op zoek naar iets dat er niet is. En ik streel zachtjes over zijn hoofd. Ik wens zijn familie veel steun toe en hoop dat ze goed omringd worden om deze uren, dagen of misschien wel week van waken door te komen.
Steun is iets wat ik op dat moment als student ook wel goed kan gebruiken. Ervaringen zoals deze vormen immers de studenten en verpleegkundigen van morgen. Het is een opluchting dat mijn mentor achteraf vraagt hoe het met me gaat en aangeeft dat dit een situatie is die na al die jaren dienst nog steeds aan haar ribben blijft plakken. Hierdoor besef ik steeds meer dat het een sterkte is om me blijvend te laten raken door de mensen die ik ontmoet als verpleegkundige. En wanneer ik die avond mijn fiets op spring richting huis, laat ik de wind niet alleen toe om opnieuw zachtjes door mijn haren te strelen, maar ook om enkele tranen mee te nemen.
LEES MEER OP INFUUS.BE
