Maanden wachten voor je een uitkering ontvangt voor ziekte of werkloosheid: in coronatijden is het geen uitzondering. De achterstallige betalingen kregen gisteren uitgebreide aandacht in de media. De ‘bottleneck’ zit het vaakst bij de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen (HVW) dat er niet in slaagt om dossiers vlot te verwerken. Wie daar van centen verstoken blijft, klopt bij een OCMW aan voor een voorschot. Ook in Brugge is de problematiek bekend en neemt ze toe.
Adviseur maatschappelijk werk Veerle VAN VYNCKT: “We ontvangen voortdurend nieuwe cliënten die er niet in slagen om hun uitkering in orde te brengen. Aangezien veel personen omwille van corona geen financiële reserves meer hebben, zijn wij hun laatste houvast. Het levert geregeld schrijnende toestanden op, waarvan we weten dat die eigenlijk te vermijden zijn.”
Het principe van de sociale uitkeringen op zich is eenvoudig. Wie een job uitoefent in loondienst, ontvangt die uitkering bij langdurige ziekte, invaliditeit of werkloosheid. Ga je na een loopbaan als werknemer met pensioen, dan val je terug op het wettelijk pensioen. Ook dat is een uitkering. De achterstal in uitbetalingen duikt momenteel vooral op bij wie uitkeringsgerechtigd werkloos is en geen lid is van een vakbond.
Veerle VAN VYNCKT “In zo’n geval treedt De Hulpkas voor Werkloosheidsuitkering (HVW) op als uitbetalingsinstelling. Maar bij de HVW kampen ze met een achterstand, waardoor mensen lang op geld moeten wachten en letterlijk ‘zonder inkomen’ vallen. Dan zijn wij met het OCMW de laatste strohalm, die een voorschot uitbetaalt en een onderzoek start naar het hoe en waarom van de achterstallige uitkeringen. In principe zijn dit uitzonderingen, maar vandaag merken we dat de vraag naar voorschotten voortdurend toeneemt, net omdat dossiers bij de HVW niet verwerkt raken. Dat is frappant.”
Wie de website van HVW consulteert, wordt meteen met de neus op de feiten gedrukt. “Door de grote hoeveelheid werkloosheidsaanvragen loopt de algemene responstijd op. Alle aandacht gaat nu naar dossierbehandeling”, vermeldt de homepage. Maanden ‘wachtmodus zonder centen’ zijn daardoor ook het lot van OCMW-cliënten in Brugge. Het OCMW-bestuur is alvast van mening dat geen enkel excuus het oponthoud rechtvaardigt.
Schepen Pablo ANNYS: “De cijfers liegen er niet om: in 2019 volgden we 192 personen met een voorschotdossier op, in 2020 waren er dat maar liefst 335. Dat is een astronomische stijging van 74%, voor mensen die in nood verkeren en dringend geld nodig hebben. We beseffen uiteraard dat een aanvraag bij de HVW met administratieve rompslomp gepaard gaat. Soms ontbreken er documenten of is het niet duidelijk welk tewerkstellingstraject een persoon heeft afgelegd. Maar die drempels moeten in wezen snel uitgeklaard worden. We stellen vast dat dit niet gebeurt. Wanneer er vragen zijn over een dossier en één van onze maatschappelijk werkers probeert de Hulpkas zelf te contacteren voor toelichting, is de dienst slecht bereikbaar. Daardoor stropt alles. Zelfs uitkeringsgerechtigde personen die hun aanvraag tijdig en correct indienen, belanden in een virtuele wachtkamer zonder uitgang. Alleen wie fysiek in de rij gaat staan bij de HVW, lijkt in bepaalde gevallen sneller geholpen te worden.”
Ondanks de precaire situatie doet OCMW Brugge er alles aan om de betrokkenen maximaal tegemoet te komen.
Pablo ANNYS: “Tijdens de intake voor dit soort dossiers leggen we meteen contact met de uitbetalingsinstelling om het recht op uitkering te onderzoeken. We gaan na wat er ontbreekt en streven zelf naar een vlotte afhandeling. Onze voorschotten zijn intussen een pleister op de wonde voor de cliënt, maar er zijn nadelen aan verboden. Het inkomen immers ligt lager dan bij een uitkering en er gaat voor onze diensten een pak werk mee gepaard. Een vooronderzoek neemt al snel 30 dagen in beslag, net omdat wij de haperende dossiers van de HVW moeten overnemen en er een eigen dossier aan koppelen. Bovendien moeten de centen achteraf ook teruggevorderd worden bij de Hulpkas. Kort samengevat: we zijn de noodoplossing die stilaan tot norm uitgroeit, en dat is op termijn onhoudbaar. Als lokaal bestuur hopen we dat er op federaal niveau snel werk wordt gemaakt van een oplossing, zodat we dit soort kleinschalige drama’s in de toekomst zoveel mogelijk kunnen vermijden.”
