Pilootproject boekt succes met e-leerplatform voor Rwandese studenten
De ontwikkeling van de gezondheidszorg in het globale Zuiden aanpakken met digitaal hoger onderwijs. Een onwaarschijnlijke en verrassende strategie? Een onderzoekproject van de Gentse Arteveldehogeschool, UGent en Medbook met de Universiteit van Rwanda zet met succes de eerste stap naar een e-leerplatform voor Rwandese vroedkundestudenten. Doel: het nijpende tekort aan vroedvrouwen in het land te tackelen.
Daarvoor implementeerden de onderzoekers het e-portfolio Medbook, gebruikt in de Bachelor Vroedkunde, in het King Faisal Hospital en Muhima Hospital in Kigali, Rwanda. De ontwikkelingssamenwerking slaat de brug tussen hoger onderwijs en de strategische aanpak van globale gendergelijkheid en het verminderen van moeder- en kindersterfte in kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstelling voor 2030.
Bekijk hier de VLIR-UOS talk van het onderzoeksteam
“Het enthousiasme voor een digitaal stageportfolio is sprekend”
Uit het onderzoek bleek dat het model en de tool niet 1-op-1 vertaald konden worden naar de Rwandese context. Praktische factoren als internet-beschikbaarheid en de prijs van de gebruikte software bemoeilijkten de directe implementatie ervan.
Nochtans boekt het onderzoek ook een beduidend succes. In de vorm van een digitale tool die quasi dezelfde functionaliteiten en voordelen biedt als het e-portfolio maar met een offline modus, is een dergelijke digitalisering van het klinisch onderwijs wél mogelijk volgens de onderzoekers.
Mieke Embo, onderzoeker (Arteveldehogeschool): “Het enthousiasme voor een dergelijk digitaal stageportfolio van de Rwandese begeleiders, onderzoekers en studenten was sprekend. Het traject opende de weg voor Rwandese ziekenhuizen om de ervaringen met het e-portfolio op korte termijn om te zetten naar een efficiënt en duurzaam platform, aangepast aan de situatie, de lokale omgeving en de lokale stakeholders”
Duurzame ontwikkeling voor de volledige gezondheidszorg
Dat biedt Rwanda sterke mogelijkheden voor de uitbouw van kwalitatieve gezondheidszorg. En om het tekort aan vroedvrouwen en andere professionals in de gezondheidszorg aan te pakken. Een onderzoek dat ook voor andere ontwikkelingslanden een eerste stap is naar het professionaliseren van klinisch onderwijs door digitalisering.
Mieke Embo: “Dit project is niet enkel toepasselijk voor vroedkunde, maar voor elke zorgopleiding. We willen door de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren, de gezondheidszorg zelf verbeteren.”
Martin Valcke, professor Onderwijskunde (UGent): “Wat ik waardeer aan deze oplossing, is de keuze voor ‘lean technology’ [zoals] smartphones. Het is een goede, gemakkelijke, toegankelijke en duurzame tool. En het werkt!”
Focus op competentiegerichte curricula
Het voortraject ving aan in 2016, toen Rwandese mentoren via stagestudenten van de Bachelor Vroedkunde van Arteveldehogeschool in contact kwamen met het digitale stageportfolio die de opleiding al enkele jaren gebruikte.
Het wetenschappelijk onderbouwd digitaal stageportfolio (Medbook) professionaliseert het leren op de werkplek door noodzakelijke competentiegerichte taken, zoals het vaststellen van complicaties bij de bevalling of het stimuleren van kind-ouderhechting, te visualiseren en opvolging door de begeleiders mogelijk te maken vanop afstand.
Zo gebruiken studenten het digitaal stageportfolio om verschillende opdrachten die zij uitvoeren tijdens hun stage in kader van het competentieprofiel van de vroedvrouw te documenteren en erop te reflecteren. Hierop kunnen stagebegeleiders onmiddellijk feedback geven en het individuele leerpad van de student monitoren.
Deze tool veronderstelt echter een competentiegericht curriculum en een samenwerking tussen instellingen waarbij de verantwoordelijkheid van het bewijzen en documenteren van competenties gedeeld wordt tussen de student, de onderwijsinstelling en de stageplaats. Vanuit de interesse van de Rwandese opleiders, gingen de onderzoekers na of dit model voor werkplekleren en de online tool die Belgische studenten gebruiken, vertaald konden worden naar de Rwandese context.
Digitalisering van de Belgische vroedkunde-opleiding
Intussen is Arteveldehogeschool lid van het consortium SCAFFOLD, een multidisciplinair project dat onderzoekt hoe digitale portfolio’s het leren op de werkplek kan ondersteunen (www.sbo-scaffold.com). Portfolio’s krijgen ook een belangrijke plaats in de kwaliteitswet. Minister Vandenbroucke wil dat elke professional in de gezondheidszorg vanaf 1 juli 2022 aan de hand van een portfolio kan aantonen bevoegd en bekwaam te zijn om kwaliteitsvolle zorg te verlenen.
