“Ook op familieleden heeft een psychische kwetsbaarheid grote impact”

01/08/2024

Met ‘Het komt voor in de beste families’ vertelt Similes-medewerker Griet Frère aan de hand van vier getuigenissen ook een stukje haar eigen verhaal. Het boek zoomt immers in op de impact van een psychische kwetsbaarheid op de familieleden van de patiënt. Een groep die vaak over het hoofd gezien wordt. “Ook zij moeten het een plaats geven.”

Dag Griet, waarover gaat jou boek?

Griet: “Mijn boek vertelt een verhaal waar veel mensen zich in zullen herkennen, namelijk wat het is om als familielid aan de zijlijn te staan terwijl een gezinslid met psychische problemen worstelt. Het is een verhaal dat we echter maar zelden te horen, zien of lezen krijgen. Meestal gaat het over de persoon met de psychische kwetsbaarheid. Als samenleving onderschatten we soms wat het is om lijdzaam toe te moeten kijken, als broer, zus, kind of ouder. Vaak willen familieleden er alles aan doen om de persoon te helpen. Soms met alle gevolgen van dien, zoals grenzen die vervagen en familieleden die zelf mentale of fysieke klachten, of zelfs een burn-out, oplopen.”

Waarom koos je voor dit onderwerp?

“Ik ben vormingsmedewerker bij Similes, een vzw die familieleden en naasten van mensen met een psychische kwetsbaarheid samenbrengt en ondersteunt door lotgenotencontacten, infoavonden en vormingen. De organisatie geeft een stem aan de doelgroep en doet aan belangenbehartiging. Naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van Similes, wilden we een boek publiceren. En zo kwamen ze aan mijn deur kloppen. Ik heb zelf een ouder die psychosegevoelig is. Ik weet dus als geen ander wat het is. Ze vroegen of ik geen boek wilde maken over die ervaring ‘als familie van’. Dat heb ik met plezier gedaan.”

Gaat het boek dan over jou?

“Nee, het boek bundelt vier getuigenissen. Vier persoonlijke verhalen waar je dieper induikt. Zo is er een ouder die vertelt over hoe het is als je kind psychische problemen krijgt, een partner van iemand met een ernstige depressie, een broer van iemand met borderline, en een volwassen kind van een ouder met een bipolaire stoornis. Maar uiteraard, door hun verhalen schemert ook mijn verhaal door – en ook in de inleiding komt mijn ervaring aan bod. Het boek schrijven was wat dat betreft een soort verwerkingsproces. Het was fijn om die ervaring in iets positief om te buigen. De reacties zijn er ook naar: veel mensen die het lezen en zelf in een gelijkaardige situatie zitten, vertellen me dat ze zich beter begrepen en gesteund voelen dankzij het boek.”

Waarom is het boek een must read voor zorgmedewerkers?

“De verhalen op zich zijn al een eyeopener. Als zorgmedewerker sta je er niet altijd bij stil dat de familie meeleeft. Bijvoorbeeld wanneer iemand zich aanmeldt voor een crisisopname, is dat ook voor de naaste familie een heftige gebeurtenis. Ook zij lijden onder de situatie. Bovendien voel je je als familie vaak ook buitengesloten. Zeker wanneer de persoon in opname of behandeling gaat. Ik hoop dus dat het boek zorgmedewerkers aanzet om ook aan hen aandacht te schenken. Dat ze dankzij het boek meer inzicht krijgen in het leven van de familie.

Anderzijds ben ik ervan overtuigd dat ook veel zorgmedewerkers zelf iemand in de familie hebben met een psychische kwetsbaarheid. Vaak zijn mensen die op latere leeftijd voor de zorg kiezen, mensen met zo’n verhaal. Ze hebben iets in hun eigen gezin meegemaakt, en willen vanuit die ervaring een bijdrage leveren. Ook voor hen is het waardevol om herkenbare verhalen te lezen. Daarnaast staan er in het boek concrete tips rond zelfzorg, het afbakenen van grenzen, en over het beroepsgeheim. Wat kan je als zorgmedewerker meedelen aan de familie zonder de wet op privacy en het beroepsgeheim te schenden? Ook dat komt aan bod.”