Iets te enthousiast voor die zwarte piste gekozen? Niet kunnen weerstaan aan de talrijke eetkraampjes in Azië? De Incatempels die je hart sneller – véél sneller – doen slaan? We wensen het niemand toe, maar ook op vakantie kan het wel eens mis gaan. Gelukkig zijn er in dergelijke gevallen gespecialiseerde zorgverleners die te hulp schieten.
Bernard Kreps is spoedarts en werkt sinds 2013 voor Europ Assistance. In 2022 opende Europ Assistance meer dan 11.000 medische dossiers. “We zijn met zeven artsen: een internist, een kinderarts, een anesthesist en vier spoedartsen. We werken minstens deeltijds in een ziekenhuis om zo voeling te houden met patiëntenzorg. Daarnaast zijn er ook vijf verpleegkundigen in dienst die contact leggen met de patiënt om bijkomende medische informatie te vragen.”
Bij repatriëring kijkt men op welke manier dat het beste kan gebeuren, of de begeleiding van een arts en een verpleegkundige nodig is, en welk materiaal er mee moet. Een belangrijke vraag is ook of repatriëring überhaupt verantwoord is. Het transport mag immers geen risico op complicaties inhouden.
Soms lopen er ook aanvragen binnen vanuit een paniekreactie. Dan komt het er op aan de patiënt gerust te stellen. Bij ernstige medische problemen bellen de artsen zowat elke dag, ook met familieleden. “Het is belangrijk dat ze hun hart kunnen luchten. Een repatriëring moet je goed voorbereiden en dat kan enkele dagen duren. Patiënten worden dan soms wel eens ongeduldig, dus het komt er op aan hen te informeren”, zegt dr. Kreps.
Complexe landen
Na de skivakantie, maar ook tijdens de zomermaanden, zijn er vooral gebroken benen, polsen, knieën en enkels. “Andere voorvallen zijn ademhalingsproblemen, longontstekingen of hartaandoeningen. Mentale problemen komen zelden voor”, klinkt het. “We zien soms jongeren die voor een lange tijd een verre reis maken en zwaar te kampen hebben met eenzaamheid, heimwee en stress. Als het gaat om agitatie moet de begeleidende arts soms kalmerende medicatie toedienen. De terugvlucht moet immers zo rustig mogelijk verlopen.”
Dr. Kreps vervolgt: “Misschien verrassend, maar binnen Europa zijn Italië en Griekenland vrij complexe landen voor repatriëringen. De afstand speelt een rol, maar het is ook moeilijk om er alle medische informatie te krijgen. Gemakkelijke landen zijn Frankrijk en Spanje, daar wordt vlot informatie gegeven.” Europ Assistance werkt wereldwijd, maar gaat niet naar landen en regio’s waar er oorlog is, zoals in oost- en zuidoost Oekraïne, Syrië, Oost-Congo. “Het zijn niet bepaald vakantielanden. Ook vanuit de meer woestere en afgelegen gebieden is repatriëring soms moeilijk, denk bijvoorbeeld aan Mongolië of Kazachstan. In de Verenigde Staten zijn de medische kosten enorm hoog, een verblijf op intensieve zorgen kost zowat 100.000 dollar per dag. Hun manier van informeren, is ook anders. We kunnen er niet altijd uit afleiden wat er precies aan de hand is. Dat bemoeilijkt de situatie.”
Giftige rivier
“We gaan steeds goed na wat de klanten willen”, vervolgt hij. “Soms hebben ze weinig vertrouwen in het plaatselijke ziekenhuis. In volle vakantieperiodes moeten we soms enkele dagen wachten vooraleer er plaats op een vliegtuig is. Het is ook een uitdaging om de medische rapporten te analyseren en fouten op te sporen. Soms is een patiënt er beter of slechter aan toe dan er beschreven staat. We hebben een netwerk van agentschappen ter plaatse. De medewerkers kennen de lokale ziekenhuizen en kunnen extra advies geven. Als het nodig is, vertalen ze medische rapporten. Ze kennen ook de transportmogelijkheden. Soms geven ze aan dat een repatriëring naar België niet nodig is, maar raden ze wel een ander ziekenhuis aan. Ook wij opteren er soms voor om een patiënt naar een ander ziekenhuis te brengen. Zo is de gezondheidszorg in Thailand, Senegal, Kenya en Zuid-Afrika behoorlijk goed”, zegt dr. Kreps.
Dokter Kreps herinnert zich een gezin dat een helikoptervlucht maakte boven een giftig meer in Oost-Afrika. De helikopter stortte neer en enkele gezinsleden hadden ernstige, maar niet-levensbedreigende verwondingen. “We kregen heel snel een oproep en legden onmiddellijk contact met een plaatselijk ziekenhuis. Er volgde een aantal dagen intensief overleg met de artsen ginds en we konden uiteindelijk het hele gezin samen repatriëren”, beschrijft hij.
“Maar dat lukt niet altijd. Vorige zomer had een gezin in Midden-Amerika een zwaar auto-ongeval in de jungle. Dit gezin hebben we in twee keer gerepatrieerd. Een ouder en een kind waren er erg aan toe, het was nodig hen langer plaatselijk te verzorgen. Van zodra hun toestand het toeliet, haalden we ook hen met medische begeleiding terug. Het is fijn als we technisch complexe repatriëringen tot een goed einde kunnen brengen.”
Bijstand plannen
Sébastien Rulmont werkt voor Ima Benelux, een dochtervennootschap van Ethias en deels ook eigendom van de wereldwijde koepel Ima. Het is de bijstandsverlener van Ethias die onder meer instaat voor repatriëringen. In 2022 beheerde Ethias 2.409 medische bijstandsdossiers. Sébastien Rulmont is verantwoordelijk voor de samenwerking met Ethias.
“We hebben een team van interne spoedartsen die heel veel ervaring hebben met medische transporten”, vertelt hij. “Er zijn ook externe artsen die enkele dagen per week voor ons werken. Ze leggen contact met artsen ter plaatse en oordelen of een repatriëring al dan niet in het belang is van de patiënt, op basis van hun expertise. Soms beslist de arts dat de patiënt ter plaatse kan behandeld worden. Het kan ook dat hij aangeeft dat het ziekenhuis niet voldoende garanties biedt. We hebben een netwerk van ziekenhuizen overal ter wereld die we regelmatig bezoeken. Zo weten we bijvoorbeeld dat in een bepaald ziekenhuis in Guatemala een gebroken been behandeld kan worden, maar een hartaanval niet. Dan is er de optie om de patiënt naar een ander ziekenhuis over te brengen, of te repatriëren indien de medische toestand van de patiënt het toelaat.”
“Klassiekers zijn de gebroken benen tijdens een skivakantie, maar ook hartaanvallen, beroertes en traumatologie komen voor bij repatriëringen. Dat gebeurt wereldwijd, maar de meeste repatriëringen zijn vanuit Frankrijk, Spanje, Italië, Oostenrijk, de VS, Thailand en Turkije.”
Vliegtuigen reserveren
De zomermaanden en de skivakanties zijn pieken, weet hij. “Dit jaar was het vrij zwaar omdat het de eerste keer was dat de krokusvakantie in Wallonië twee weken duurde. We reserveerden twee vliegtuigen en zorgden voor ambulances ter plaatse om patiënten over te brengen. We baseerden onze beslissing op 2022 toen de krokusvakantie heel druk was. Uiteindelijk hadden we maar één vliegtuig nodig, het andere stelden we ter beschikking van collega’s uit andere landen.”
Sébastien Rulmont geeft aan dat de grootste uitdaging niet per se medisch is, het gaat vaak om communicatie en begeleiding. “Een jong gezin reisde met een dochtertje van zeven maanden rond in Spanje. Het meisje kreeg bronchiolitis, wat heel zwaar kan zijn voor een jong kindje. De mama wou absoluut dat haar dochtertje onmiddellijk naar België zou overgebracht worden, maar dat hield te veel risico’s in. Bovendien is de kwaliteit van de ziekenhuizen in Spanje even goed als in België. We begrepen haar wel, maar ze was heel boos op ons. Dan moet je echt pedagogisch te werk gaan, keer op keer uitleggen waarom we die beslissing nemen. Uiteindelijk was de mama heel tevreden, ze heeft ons nadrukkelijk bedankt.”
Problemen oplossen
“Elk dossier is verschillend. Soms is een onmiddellijke repatriëring eigenlijk niet nodig, maar doen we het toch omdat de gezondheidszorg ter plaatse ondermaats is. Tijdens de covid crisis was het extra moeilijk. Een dame reisde in Algerije, ze heeft een chronische ziekte en had alle nodige geneesmiddelen bij zich. De lockdown leidde ertoe dat Algerije alle grenzen dichtgooide, de dame moest ginds blijven. We hebben hemel en aarde bewogen om de equivalenten van haar geneesmiddelen in Algerije te vinden. Ook repatriëringen verliepen tijdens de pandemie moeilijk. We deden er soms alles aan om een patiënt te repatriëren, maar moesten dat dan plots annuleren omdat de luchthaven dicht ging.”
Voldoening? Dat haalt Sébastien Rulmont vooral uit de reacties van dankbare patiënten. “De impact van ons werk is immers heel groot. Soms krijgen we de grootste reactie van mensen die we met kleine problemen konden helpen. Vaak beseffen ze pas nadien wat er voor hen is gedaan.”
Sébastien Rulmont geeft aan dat het niet alleen gaat om het ten laste nemen van medische kosten. De artsen helpen mensen in acute omstandigheden. “We nemen de nodige tijd om hen te begeleiden en hen dagelijks op de hoogte te houden. Het gaat dus om veel meer dan een clausule in een verzekeringscontract, het is doorgedreven dienstverlening. Als je niet verzekerd bent, kijk je bij problemen aan tegen grote kosten. Bovendien is er de vraag wie alles voor jou zal organiseren.”
Ima, verantwoordelijk voor de samenwerking met Ethias.
LEES MEER OP INFUUS.BE
