© Amélie Bauwens
Nood aan een verkwikkende koffie of lekkere lunch? Bij De Goeie Gasten in Aalst ben je aan het juiste adres. De bediening wordt er voorzien door ‘de goeie gasten’ in hoogsteigen persoon, en dat zijn 21 mensen met een beperking. “Het is niet omdat onze mensen niet in betaalde arbeid terechtkunnen, dat ze niets kunnen betekenen voor de maatschappij”, klinkt het er overtuigd.
Drie jaar sleutelde Levensvreugde vzw, zorgaanbieder voor personen met een handicap en organisatie achter de lunchbar, aan het concept. “Eerst droomden we van een bescheiden koffiehuisje”, vertelt Kathleen Hoste, coördinator begeleid werk en bezielster van het project. “Na een tijdje groeide dat idee uit tot een heus pannenkoekenhuis, maar die plannen werden door de coronapandemie gedwarsboomd.”
De gedwongen pauze zette Levensvreugde Verblijven, dat de werking rond begeleid werken organiseert, ertoe het concept te verfijnen. Er werd een ambitieus ondernemingsplan op papier gezet. “We wilden iets duurzaam realiseren en geen eendagsvlieg zijn.” Dat duurzame plan werd uiteindelijke De Goeie Gasten, de eerste inclusieve lunchbar in Aalst. De locatie op zich is al erg aantrekkelijk: het historische Cimorné in het centrum van de stad aan de Dender. Wanneer INFUUS er de voeten onder de tafel schuift, heerst er een gezellige drukte en warm geroezemoes.
Meer dan daginvulling
Met De Goeie Gasten voegt Levensvreugde Verblijven een eigen poot toe aan de werking rond begeleid werk. Andere begeleide werkplaatsen die de zorgorganisatie aanbiedt, zijn bijvoorbeeld een rusthuis, zorgboerderij, winkel of dierenasiel. Deze werkposten zijn doorgaans buiten de eigen voorziening.
De Goeie Gasten is dus op meerdere vlakken een uitzondering op de regel, al past het zonder twijfel binnen de bredere filosofie van Levensvreugde. “Wat we willen bereiken, is niet louter het tewerkstellen van onze ‘gasten’. Wel hopen we aan te tonen dat ook mensen met een beperking – ik heb eigenlijk al een hekel aan die benaming – een waardevolle functie in onze maatschappij kunnen invullen”, vertelt Kathleen, die al twintig jaar aan de slag is bij de organisatie, met een verse cappuccino in de hand. Begeleid werken is meer dan ‘daginvulling’, vindt ze. “Je nodig en gewaardeerd voelen, is voor iedereen belangrijk. Ook voor onze gasten. Wij zijn er rotsvast van overtuigd dat ze heel wat meerwaarde kunnen creëren wanneer ze daar de juiste context voor krijgen.”
Een lunchbar uitbaten is geen kinderspel. De ‘goeie gasten’ worden, net zoals bij een andere begeleide werkplek, bijgestaan door jobcoaches. In dit geval is er werkvloerbegeleidster Julie, Bert, de kok, en Caro, die tijdens ons bezoek de toog bemant, de jobcoach. “Ik zal nooit beweren dat de gasten dit helemaal in hun eentje kunnen”, zegt Kathleen. “Dat is niet het geval. Julie is hier bijvoorbeeld voltijds aan de slag om hen te ondersteunen. Maar onze gasten hebben wél talenten en mogelijkheden. Indien we hen een goede ondersteuning bieden, kunnen ze zoveel meer bereiken.” Het is aan de omkadering, begeleiding, en bijgevolg ook de maatschappij, om meer haar best te doen om een gelijkwaardige plaats voor iedereen te creëren, klinkt het.
“Het is niet omdat onze mensen niet in betaalde arbeid terechtkunnen, dat ze niets kunnen betekenen. Mensen met een beperking kunnen meer dan ‘de restjes’ van een job. Ze kunnen een volwaardige functie invullen.” Het bewijs daarvan zijn de geurende koffies, goed gevulde bordjes, dankbare klanten en lachende gezichten. Het lijkt er allemaal van een leien dakje te lopen.
De opstart
“Toch was de opstart spannend”, geeft Kathleen toe. “We hebben de ruimte nog moeten renoveren, dus de tijd om ons in te werken was erg beperkt.” De deelnemers werden wel al enige tijd ‘klaargestoomd’ en eind november 2022 – toen de deuren officieel openzwaaiden – draaide De Goeie Gasten eerst een proefweek. “Die week was enerzijds noodzakelijk om de routine af te stemmen. Wij weten al drie jaar waar we naartoe werken, maar voor onze gasten was dat anders. Toen we startten, wisten ze eindelijk waar ze terechtgekomen waren. Anderzijds was die proefweek ook gewoon tof. Uitsluitend familie en vrienden waren welkom. Voor onze gasten was dat fijn, om bekende gezichten te bedienen. Ze waren apetrots.”
Na de eerste week ging het er meteen hard aan toe bij De Goeie Gasten. “Vanaf de tweede week gingen we open voor het grote publiek. We merkten onmiddellijk dat dit concept een schot in de roos is”, vertelt Kathleen. “We werken met een reservatieapp. Ik dacht: de reservaties zullen wel mondjesmaat binnendruppelen, maar ze stroomden continue binnen. We zaten in november meteen volgeboekt tot na nieuwjaar en zijn dan in vijfde versnelling geschoten.”
Levensvreugde mikte oorspronkelijk voornamelijk op mensen die de organisatie al kennen en een warm hart toedragen, zoals vrijwilligers of familie van mensen met een beperking. “In realiteit bereiken we een veel ruimere doelgroep”, klinkt het. “Over alle leeftijden en achtergronden heen hebben we klanten. Dat is fijn. We horen ook van mensen dat ze blij zijn met zo’n project in Aalst.”
Evenwicht bewaren
De ‘gasten’ zijn ook tevreden. “Ik hoor van Bert, de kok, dat ze veel meer kunnen dan we oorspronkelijk gedacht hadden. Maar ook daar moeten we goed opletten. We moeten het precaire evenwicht bewaren: enerzijds moeten we de gasten uitdagen en boven zichzelf laten uitstijgen, maar anderzijdsmogen we de stress niet te hoog opdrijven en willen we ervoor zorgen dat alles leefbaar blijft.”
Is de missie van Levensvreugde geslaagd? “Ik vind van wel”, zegt Kathleen resoluut. “We streven naar een meer inclusieve samenleving waarbij mensen met een beperking niet afgestraft worden omwille van hun beperking. Je kan dat natuurlijk zeggen en herhalen, maar niets is krachtiger dan acties. Er is geen groter bewijs dan iets te doen, iets te tonen. Dat is wat wij proberen.”
Ondertussen vormt er zich een lange rij klanten aan de inkom. “Het succes is echt overdonderend”, glundert de projectcoördinator, die ondertussen een praatje maakt met een bekende. “Ik heb hier alleen nog maar positieve reacties ontvangen. Niemand zegt: het is wel welletjes zo. Integendeel, mensen denken steeds meer inclusief. De boodschap komt echt wel over.”
Eén ding staat vast: zelden werden we met zoveel enthousiasme onthaald en bediend. Aan teamspirit is er in De Goeie Gasten geen gebrek. “We zitten in een luxepositie, want alles loopt goed.” Het duurzame verhaal waar Levensvreugde Verblijven op hoopte, is geland.
De Goeie Gasten in Aalst, © Amélie Bauwens
LEES MEER OP INFUUS.BE:
