Amper een halfuurtje buiten Brussel ligt een domein dat zo uit een sprookje zou kunnen komen. Een statig landhuis, grote vijver en een prachtig park bieden er een thuis aan al wie revalidatie nodig heeft – en aan een stel geitjes, wat kippen, een pony en twee stevige boerenpaarden. Ergotherapeut Tessy De Clippeleir en hoofdtherapeut Marina Poelmans gaven ons een complete rondleiding langs alle bijzondere bewoners op het domein van revalidatieziekenhuis Inkendaal.
Beginnen doen we bij de weides, waar een pony en een kloek boerenpaard alle ruimte hebben om uit te rusten van hun harde werk. Al jaren worden hier immers paarden ingezet voor hippotherapie, en dat is vooral te danken aan Tessy. “Ik ben al van jongs af aan bezig met paarden, en dat is blijven hangen. Dus ben ik, toen ik hier een aantal jaren werkte, heel voorzichtig beginnen werken met de pony’s van een manège in de buurt. Later verhuisden we naar de pensionstal hier aan de ingang van het domein en nog wat later hebben we ook zelf twee therapiepaarden aangekocht. En dat was het begin. Op dit moment zijn er voor Inkendaal twee paarden aan de slag, Jade, een Belgisch trekpaard, Pablo, mijn eigen paard, en één pony, Rumble.”
Nieuwsgierig, maar kalm
De paarden zijn koudbloeden, en ze zijn, zoals Tessy het stelt, ‘bom-proof’. “In advertenties zie je vaak staan dat een paard braaf is, maar braaf voor een gewone mens, is dat voor ons daarom nog niet. Omdat we met zo’n zware problematieken werken, nemen we altijd koudbloeden. Die zijn rustiger van temperament, en hebben een bredere rug: dat zorgt voor een betere zitbalans, waardoor patiënten zich ook veiliger voelen.”
De paarden zijn idealiter ook nieuwsgierig. “Bij patiënten met een minder bewustzijn kan je ook een reactie uitlokken met een paard dat komt ruiken of tasten.”
Konijntjes op de vensterbank
Maar het blijft niet bij paarden, vertelt Marina, als we aankomen bij het verblijf van twee geitjes. “We hebben ook andere dieren in huis gehaald, omdat we ons bewust zijn van het feit dat dieren troost kunnen bieden en dingen kunnen bereiken waar wij als therapeut niet in slagen. Dat zagen we bij de paarden: die werken stressverlagend en pijnreducerend. Maar die staan op de weides of zijn aan het werk, en kan je dus niet altijd zien. Dus hebben we konijnen in huis gehaald, zodanig dat meerdere patiëntengroepen daarvan kunnen profiteren. Die zitten naast de dienst waar mensen verblijven die maar beperkt responsief zijn, en kunnen via houten trapladdertjes naar boven, waardoor ze eigenlijk bijna op de vensterbank bij de patiënten zitten. De twee geitjes worden dan weer vaak gebruikt om mee te gaan wandelen.”
Al die dieren vallen onder het DierenThuis-project, maar dat is nog lang niet afgerond, vertelt Marina. “Ook als revalidanten zelf huisdieren hebben en hunkeren naar hun eigen hond of kat, kan die op bezoek komen in de tuin. Zo kunnen ze er daarna weer even tegen.” En als ze dan nog wat verder mag dromen, wil Marina ook graag een eigen hond. “Dat is nog een projectje dat in ons hoofd zit. Er is alvast een collega die een bijscholing gaat volgen.”
Uit de piste, in het park
Als we verder rond het ziekenhuis wandelen, komen we in een prachtig park, waar sinds kort een sensory trail is aangelegd. Dat is een pad met verschillende ondergronden, waarop zowel met als zonder paarden gewandeld kan worden in het kader van revalidatie. Tessy: “Het domein loopt glooiend, er zijn hellingen en bochten: dat zijn meer motorische uitdagingen dan op de piste. De verschillende ondergronden zorgen voor verschillende geluiden, maar ook voor een ander gevoel, je hoort de vogeltjes, en het pad is ook van binnenuit te zien voor de andere patiënten. Alle zintuigen worden dus eigenlijk gestimuleerd.”
Na een wandeling over de verschillende ondergronden van de sensory trail lopen we het terrein af, richting het paardenpension. “Die locatie is eigenlijk een voordeel,” legt Tessy uit. “We krijgen van volwassen patiënten vaak te horen dat ze blij zijn om eens buiten te zijn, om ergens te komen waar ze niet de patiënt zijn.” Voor patiënten die kunnen of opnieuw leren wandelen, is de wandeling naar de piste zelfs een extra oefenmoment.
In de binnenpiste van het pension wordt het meteen duidelijk waar Inkendaal haar plek heeft. Er staat een heus opstapplatform met tillift, zodat patiënten makkelijk op en af de paarden kunnen. De meeste patiënten mogen rekenen op een wekelijkse sessie. “Herhaling is leren,” legt Tessy uit. “Dus is wekelijks het best.”
De resultaten zijn er dan ook naar, vertelt Marina. “We hadden ooit een patiënt die locked in was en niet meer kon praten, en die uitte zijn eerste klanken op de rug van Viggo, een van de vorige paarden. De paarden zijn hier echt co-therapeuten.” De patiënten zitten, alleen of in duo, op een doek op de rug van het paard, legt Tessy uit. “Zo voelen ze ook echt de beweging. Op een paard beweegt je bekken zoals het ook zou bewegen als je stapt, waardoor je hersenen die informatie doorkrijgen, en de stap naar staprevalidatie minder groot wordt.”
Veel vrijwilligers, maar vooral een hele grote passie
Tessy is de vaste therapeut die het meest met de paarden werkt, maar zij kan rekenen op een vaste schare vrijwilligers tijdens de therapiemomenten. Ook de zorg voor de paarden neemt zij op zich. En niet alleen voor de paarden die nog actief zijn in het ziekenhuis, want ook gepensioneerde paarden en pony’s vinden bij Tessy een warme thuis.
De dierenwerking van Inkendaal is dus grotendeels te danken aan de passie van de bezielers ervan, want de inspanningen die erin kruipen, beperken zich niet tot de kantooruren. De verzorging van de dieren loopt de hele week door, en ook andere klusjes liggen te wachten. Dat wordt duidelijk als we een grote berg verhakseld hout zien liggen, dat de modderige delen van het pad wat moet stabiliseren. “We zullen nog eens een zaterdag moeten komen schuppen,” klinkt het bij het duo. “Maar we doen dat met plezier.”
Inkendaal © Jürgen de Witte 
LEES MEER OP INFUUS.BE:
