“Ik kan een luisterend oor bieden”
Vrijwilligers zijn essentieel voor de werking van Awel. Ze beantwoorden oproepen van jongeren die een kleine of grote vraag hebben. Er is ook een Forum waar jongeren berichten kunnen delen met leeftijdsgenoten. Ook hier zijn vrijwilligers aan de slag als moderator. Momenteel loopt een campagne om nieuwe vrijwilligers te werven. Ze worden goed voorbereid en gecoacht.
Awel luistert naar de vragen van jongeren tussen 6 en 25 jaar. Ze kunnen er met eender welke vragen terecht via de telefoon, mail of chat. Vrijwilligers beantwoorden hun oproep. Dit gebeurt volledig anoniem en gratis.
Dat Awel nodig is, blijkt uit de cijfers. In 2021 waren er meer dan 28.800 oproepen. Die werden door meer dan 300 vrijwilligers beantwoord. Er is ook het Forum voor en door jongeren. Ze kunnen er een bericht plaatsen en reageren op andere meldingen. Jonge vrijwilligers modereren het Forum – het zijn de zogeheten J-Awellers van 16 tot 18 jaar. Jaarlijks worden er zo’n 30.000 posts geplaatst. Wie aarzelt om direct contact op te nemen met Awel kan alvast even grasduinen in het informatieluik op de website van de organisatie.
Engagement
Uit de anonieme verhalen van de vrijwilligers blijkt dat de beweegredenen heel uiteenlopend zijn. A. vertelt hoe ze door haar engagement ook haar netwerk kon uitbreiden. “Ik heb een chronische ziekte en autisme. Ik kan via Awel toch van thuis uit een maatschappelijke bijdrage leveren. Awel heeft me bovendien geholpen om mijn netwerk uit te breiden. Ik kon doorgroeien en voel me gewaardeerd. Er is veel aandacht voor persoonlijke grenzen en je kan je beantwoordplek thuis prikkelarm inrichten, dat is voor mij een hele fijne extra. Na acht uur ’s avonds voel ik me dikwijls te moe, daarom kies ik voor permanenties tussen vier en zes uur in de namiddag.”
Er is ook R. Hij combineert de inzet voor Awel met zijn studies en vindt op die manier een evenwicht. “In mijn dagelijkse leven ben ik student burgerlijk ingenieur. Oplossingsgericht te werk gaan is in mijn job een must en bij Awel net een no go. Als man ben ik wel een beetje een vreemde eend in de bijt, het merendeel van de vrijwilligers zijn immers vrouwen. Maar het gaat er rustig aan toe. Via mijn vrijwilligerswerk kan ik een luisterend oor bieden aan jongeren zonder hen direct een oplossing voor te schotelen die ze waarschijnlijk al tien keer hebben gehoord. Het geeft me de mogelijkheid om mijn steentje bij te dragen aan de maatschappij aangezien ik mentaal welzijn wel belangrijk vind, maar hiervan mijn studies niet wou maken.”
Anonimiteit
“Het is belangrijk dat jongeren anoniem kunnen blijven. Ook de vrijwilligers werken anoniem, ze maken zich niet bekend. Zo wordt vermeden dat ze kunnen aangesproken worden op hun vrijwilligerswerk. Het is ook drempelverlagend. Als een jongere zou weten dat bijvoorbeeld zijn tante oproepen beantwoordt, dan kan dat afschrikken omdat hij bij haar terecht zou kunnen komen. Wel zorgen we er met onder meer quotes en filmpjes voor dat Awel als organisatie een identiteit heeft en herkenbaar is”, zegt Hanne Jacobs, stafmedewerker communicatie.
Eerst deed Hanne zelf enkele jaren vrijwilligerswerk voor de organisatie, ze beantwoordde telefoons. “Een kotgenoot chatte met jongeren en was daar enthousiast over, maar ze vertelde uiteraard niets over de inhoud van de contacten die ze had. Het inspireerde me om ook voor Awel te werken. Ik opteerde voor het beantwoorden van telefoons omdat gesprekken voeren echt wel mijn ding is. Het was heel boeiend. Toen er bij Awel een vacature kwam, stelde ik me kandidaat. Intussen ben ik 6,5 jaar professioneel aan de slag bij Awel.”
Op het secretariaat zijn er tien medewerkers om de meer dan 300 vrijwilligers aan te sturen. “Maar het zijn de vrijwilligers zélf die maandelijks een planning opmaken”, zegt Hanne. “In het begin van elke maand kan iedereen aangeven welke momenten het beste passen om oproepen te beantwoorden. Op basis daarvan wordt de puzzel gelegd. Het is vooral belangrijk voor de telefonische oproepen. Voor chatten en mail is er iets meer flexibiliteit om de momenten te kiezen.”
Rekrutering nieuwe vrijwilligers
Momenteel loopt er een campagne om bijkomende vrijwilligers te vinden. De campagne focust op het feit dat alle leeftijden welkom zijn. “Er is het misverstand dat je een psychologische, pedagogische of überhaupt academische achtergrond moet hebben. Awel staat open voor iedereen die een match voelt. ‘Het is een match’ was trouwens het thema van een vorige campagne”, zegt Hanne.
Er gaat ook aandacht naar mannelijke vrijwilligers, zij zijn nu in de minderheid. Awel werkt ook samen met hogescholen en universiteiten. Studenten kunnen dan een verkorte opleiding en permanentie-uren inbrengen als stage-uren. “Voorlopig zetten we deze studenten alleen in om te chatten. Dat kanaal is immers gigantisch populair. We werkten al samen met onder meer studenten psychologie en criminologie. Voor hen is het een relevante praktijkervaring, voor ons betekent het extra mankracht die van onschatbare waarde is.”
De kandidaat-vrijwilligers krijgen een opleiding die over een half jaar wordt gespreid. Het gaat bijvoorbeeld om gespreks- en schrijftechnieken. Er wordt ook stilgestaan bij thema’s die vaak aan bod komen, zoals seksualiteit, zelfverwonding of misbruik. “Ook daarna is er coaching voorzien”, weet Hanne nog te vertellen. “Het zorgt ervoor dat de vrijwilligers meer zelfvertrouwen hebben. Je hoeft niet op alles een pasklaar antwoord te hebben. Belangrijk is dat je je tijdens het gesprek openstelt en laat blijken dat je interesse hebt in wat de jongere vertelt. Het is niet de bedoeling dat je het hebt over wat je zelf meemaakte. Bij specifieke vragen kan je bijvoorbeeld helpen bij het opzoeken van betrouwbare informatie.”
J-Awellers voor het FORUM
Ook voor het Forum worden vrijwilligers gezocht: J-Awellers. Ook zij krijgen een opleiding, maar dan korter. Het verschil met de andere vrijwilligers is dat ze tussen 16 en 18 jaar zijn, terwijl de vrijwilligers 18+ zijn. J-Awellers kunnen wel hun ervaringen delen. Een pluspunt is dat de posts online te lezen zijn. Voor andere jongeren, die niet meteen willen posten, kunnen ze herkenbaar zijn.
Ook hier is door het gebruik van schuilnamen anonimiteit verzekerd. Het gaat onder meer over jongeren die zich uitgesloten voelen, gepest worden omdat ze een andere geaardheid hebben, ruzies met vriendinnen, verlegenheid om iemand aan te spreken, een laag zelfbeeld enzovoort.
Actualiteit heeft impact op jongeren
De oproepen die bij Awel binnenlopen, komen vooral van meisjes. Hanne Jacobs: “Enkele jaren geleden voerden we een onderzoek. Daaruit bleek dat we Awel meer bij jongens bekend moeten maken, maar ook dat we onze aanpak meer moeten afstemmen op hun leefwereld. In bijvoorbeeld radiospotjes laten we nu ook een mannenstem horen.”
De meeste oproepen komen van 11- tot 15-jarigen. Dat veranderde enigszins tijdens de coronaperiode, toen meldden zich meer studenten aan dan tevoren. Het was voor velen van hen een eenzame periode, zeker voor wie op kot zat.
De actualiteit heeft impact op de vragen die binnenlopen. In januari stapten twee jongeren uit het leven, een meisje werd gedood door een kogel die op haar huis werd afgevuurd, een andere tiener werd vermoord. “Dat is veel en het levert ongeruste vragen op. De angst leeft dat hen ook zoiets zou kunnen overkomen. Tegelijkertijd zien we dat hun eigen leefwereld ook aanwezig blijft, en lopen er ook oproepen binnen over liefdesverdriet of pestgedrag.”
Lees ook op INFUUS:
