Hoe zorg je ervoor dat bewoners met dementie ’s nachts minder angstig zijn en ronddolen? In het woonzorgcentrum De Gerda en De Spoele in Sint-Niklaas hebben ze een wel heel eenvoudige en comfortabele oplossing bedacht: het zorgpersoneel draagt er ’s nachts een pyjama.
“We proberen een heel huiselijke sfeer te creëren in ons woonzorgcentrum”, vertelt Veronique De Coster, referentiepersoon dementie en palliatieve zorg. “Dat zorgt ervoor dat mensen zich geborgen en veilig voelen. Maar wanneer er dan ’s nachts plots iemand met een witte schort aan hun bed staat, voelt dat alles behalve huiselijk. Net daarom besloten we de zorgmedewerkers ’s nachts een pyjama te laten dragen.” De gebruikelijke witte schort werd ingeruild voor een sponzen slaapgewaad, en met succes.
“Het viel ons meteen op dat bewoners veel rustiger waren. Bewoners die zich toch angstig voelden, raakten sneller gerustgesteld wanneer ze iemand in pyjama zagen. Ze beseften dan: oké, ik zat juist met mijn gedachten, het is inderdaad nacht.” De pyjama’s zorgden voor meer structuur bij mensen met dementie. “Dat op zich is al heel waardevol”, gaat Veronique verder, “daarbovenop zagen we minder doolgedrag. Net omdat bewoners minder angst en paniek ervaarden, sliepen ze gewoon beter door.” De vertrouwde aanblik van een persoon in pyjama resulteerde in meer ritme en rust in het woonzorgcentrum. “Het was ook hartverwarmend hoe sommigen ouderen tegen de zorgverleners zeiden: het is al laat hoor, ga maar slapen.”
Omdat de nachtploeg voor alle afdelingen verantwoordelijk is, zowel de gesloten als open afdeling, merkten ook bewoners zonder dementie het verschil op. “Aan hen moesten we het dragen van de pyjama’s uiteraard wel uitleggen, en ook daar oogsten we niets dan positieve reacties.” Bovendien zorgde de actie voor nieuw gesprekstof, lacht Veronique: “De volgende dag kwamen sommige ouderen gniffelend zeggen: ik heb Stéphanie in haar pyjama gezien gisterennacht. Het zorgde voor een warm klimaat en meer verbondenheid.” Hetzelfde uniform dragen, verkleint de afstand tussen zorgverlener en patiënt.
Tikkende klok
Behoeftegebaseerde zorg, zo noemt Veronique De Coster het. “We kijken vaak naar medicatie of investeringen voor bepaalde problemen zoals doolgedrag, maar soms zijn oplossingen heel makkelijk te vinden.” De sleutel zit hem in dit geval in de huiselijkheid, en in het zoeken van het gevoel achter het gedrag. “We hadden dit eerder al eens geprobeerd met slaapmutsen, maar niemand herkende dat en de mensen dachten dat we carnaval speelden. Herkenbaarheid is belangrijk, en dat is een pyjama zeker.”
In de toekomst hoopt de referentieverpleegkundige nog meer gelijkaardige maatregelen te introduceren. “In woonzorgcentra brandt het licht op de gang dag en nacht. Ook dat verstoort het ritmegevoel van mensen met dementie. Ze zijn in de war: moet ik nu opstaan? Is de dag al aangebroken? Om die reden kijken we momenteel met de technische ploeg hoe we dat licht kunnen dimmen ’s nachts.”
Herkenbaarheid en huiselijkheid zorgen voor een betere nachtrust, maar ook kijken naar de levensgeschiedenis van de persoon helpt daarbij. “Onlangs hadden we hier een nieuwe bewoner die maar niet wilde gaan slapen. Dat was een probleem. Uiteindelijk ontdekten we dat die man zijn hele leven nachtdiensten had gedraaid! Hij was het niet gewend om om 22 uur in bed te kruipen.” Ondertussen zijn het de medewerkers van de nacht die de man om één à twee uur in bed leggen.
“Hetzelfde geldt voor mensen die hun hele leven met een tikkende klok op de kamer sliepen. Zonder dat geluid voelen ze zich ’s nachts oncomfortabel, dus zetten we zo’n klok op de kamer.” Opnieuw zorgt een simpele ingreep ervoor dat de bewoner zich meer thuis voelt en beter slaapt. Dat zou op lange termijn wel eens een invloed kunnen hebben op bijvoorbeeld het toedienen van slaapmedicatie. “Bewoners die minder angstig zijn, hebben misschien minder slaapmedicatie nodig. Dat zouden we op termijn, en in overleg met de bewoner en/of zijn familie en de arts, kunnen bekijken.”
Geen broekzakken
Hoe ervaarden de werknemers de pyjamanachten? “Niet iedereen was vanaf het eerste moment gewonnen voor het idee”, geeft Veronique toe. “Dat is menselijk, verandering zorgt nu eenmaal voor een beetje weerstand.” Daarnaast was er ook een praktisch nadeel: pyjama’s hebben zelden broekzakken. Dat maakte dat de zorgverleners moesten werken met buidelzakjes. “Maar eenmaal ze de effecten van hun pyjama op de bewoners merkten, was iedereen overtuigd. Het project krijgt misschien een structureel karakter, maar hoe, dat wordt momenteel bekeken.”
LEES MEER OP INFUUS.BE
