Een passie voor zorg staat andere passies niet in de weg, dat blijkt overduidelijk wanneer we Bart Massaer spreken. Hij is niet alleen urgentiearts, maar ook de eigenaar van de stem die je in de podcast Into the Soul of the Blues gidst doorheen de geschiedenis van deze fascinerende muziekstijl.
“Ik ben opgegroeid in het Rode Kruis, en zo als jongeling in de geneeskunde terechtgekomen. Via anesthesie heb ik nadien urgentiegeneeskunde erbij gedaan. Na wat omzwervingen ben ik op de spoeddienst van Maria Middelares in Gent terechtgekomen”, steekt Bart Massaer van wal.
Wanneer hij het over omzwervingen heeft, mag je dat gerust letterlijk nemen. Bart was, via Artsen Zonder Grenzen, onder meer in Tsjaad aan de slag. “Ik heb daar het nieuwjaar 2000 – het nieuwe millennium – gevierd”, herinnert hij zich. “Die tijd in Afrika was een heel avontuur, maar een fantastische levenservaring. Wat me opvalt nu ik erop terugkijk, is dat ik daar heel wat verloskunde heb gedaan. We waren daar met drie artsen in het ziekenhuis, dus één iemand was steeds van wacht voor bevallingen. We hadden daar zeer goede ondersteuning van de vroedvrouwen, maar heel weinig middelen.”
Met de brommer naar de wc
De ervaringen in Tsjaad, een straatarm land dat grotendeels in de Sahel ligt, geven Bart een andere kijk op hoe het er bij ons in de zorgsector aan toe gaat. “Mensen daar komen veel, veel later op consultatie in vergelijking met hier. Ik herinner me een oogtumor die al 25 tot 30 centimeter groot was. Daar legde men dan een grote doek over”, beschrijft hij.
“We hadden in het ziekenhuis een zaal met bedden, maar die waren meestal leeg, omdat de patiënten buiten lagen in de schaduw, met hun infuus aan de takken van de boom. Ondertussen brachten familieleden eten en drinken voor de patiënten, want het ziekenhuis was niet in staat om daar zelf voor in te staan. We hadden ook héél gebrekkige sanitaire voorzieningen. Ik had bijvoorbeeld een brommertje waarmee ik naar ons lemen huisje kon om naar het toilet te gaan. De toiletten van de patiënten, daar kwam ik zelf liever niet. Zo’n ervaring relativeert heel veel.”
Of hij zo’n ervaring zou aanraden aan al wie een loopbaan in de zorg start, ondanks die toiletten? “Zeker en vast. Het is interessant om andere culturen te ontdekken, maar ook om eens stil te staan bij de overconsumptie in onze hypermoderne geneeskunde hier in België. Het doet je wel eens nadenken of die reeks foto’s die je aanvraagt echt wel nodig zijn…”
Afrikaanse ritmes
In Tsjaad raakte Bart ook in de ban van de Afrikaanse muziek, en de invloed die die heeft gehad op de moderne, Westerse muziek. Via de slavenschepen kwamen de ritmes in de Verenigde Staten terecht, waar ze herkenbaar aanwezig zijn in vroege bluesmuziek, en via die weg op de muziek waar de jonge Bart Massaer gek van was – Led Zeppelin, The Rolling Stones, Jimi Hendrix…
“Ik ontdekte zelf de blues als 14- of 15-jarige, toen ik bij een vriend ‘Hooker & Heat’ ontdekte, een LP die hij gejat – neen, zeg maar ‘ongevraagd geleend’ – had van zijn oudere broer. Een stompende, meeslepende plaat van John Lee Hooker en Canned Heat met heel wat Afrikaanse elementen in. Ik kende dat niet, maar het was meteen kippenvelmuziek.”
Daar – in Tsjaad en op die kamer – liggen de kiemen van die andere grote passie van Bart Massaer: de blues. Hij luisterde niet alleen naar de muziek die hij ontdekt had, maar ging er ook steeds meer over lezen, ging op zoek naar de originele nummers die wij vooral als covers kennen, leerde ook zelf gitaar spelen.
Nu komt hij met zijn blues-passie – mogen we ‘obsessie’ schrijven? – naar buiten onder de noemer Into the Soul of the Blues. “Ik geef concerten en voordrachten over de geschiedenis van de bluesmuziek, en nu is er ook de podcast – een coronaproject. Ik vertel daarin het verhaal van de geschiedenis van de blues, van het ontstaan in Afrika tot de bluesmuziek vandaag, al heb ik nog heel wat werk voor ik daar zal zijn met de podcast. Ja, ik babbel graag. Toen ik jonger was, 16, 17, heb ik heel veel EHBO-cursussen gegeven, tot vier avonden per week. Ik heb altijd met veel passie verteld.”
Helende muziek
“De geschiedenis van de blues is een eindeloos verhaal, een prachtig verhaal ook, al is het tegelijk ook een erg pijnlijk verhaal over Afrika en de slavernij waar alles begint. De muziek draagt dat ook in zich mee. Het is erg emotionele muziek die een uitlaatklep is, maar blues is ook veel méér dan muziek: de blues is een way of life”, legt Bart zijn passie uit. “De blues is ook een relativerend verhaal. De blues vertelt over problemen, en eindigt met op zijn minst een kwinkslag die relativeert. Alleen al het uiten van je problemen, helpt je een stap vooruit.”
En ja, na een zware dag in het ziekenhuis vind hij ook troost in de bluesmuziek. “De blues is helend. En dan heb ik het niet alleen over luisteren, maar over de muziek beleven. We zitten nu in een moeilijke tijd, maar tijdens liveoptredens kan ik tot tranen toe genieten van muziek en van pijnlijke passages die ook bij jezelf dingen losmaken en helpen verwerken. Ik ben daar niet alleen in, dat is heel typisch voor de blues.”
Moeten meer zorgprofesionals de blues omarmen, nu de golven en varianten elkaar maar blijven opvolgen? “Ik kan het alleen maar aanraden, al is er meer dan alleen de blues. We hebben cultuur nodig in deze crisis, die werkt helend, die helpt ons hierdoor. Er werd geapplaudisseerd voor de zorg, en we hebben inderdaad veel zaken gedaan, maar we zijn de cultuur en de scholen en heel wat ander sectoren vergeten die ook door een heel moeilijke periode zijn gegaan.”
Op ontdekking
‘Trouble in Mind’, dat is het nummer dat Bart ons als eerste geeft als we hem de aartsmoeilijke vraag voorleggen welk nummer we zéker moeten leren kennen. “Dat is een standard, die door heel veel artiesten is uitgebracht. De versie van Lightnin’ Hopkins is een van de betere, vind ik. Het nummer gaat eigenlijk over liefdesverdriet en suïcide.” Later mailt Bart nog een heel aantal andere nummers door, van Gentenaars Tiny Legs Tim en Reena Riot bijvoorbeeld, maar ook van Arno die Little Red Rooster speelt.
De blues beter leren kennen? Bluesdokter Bart helpt je verder. Je kan hem zelf aan het werk zien als zanger/gitarist van blues-rockband The Goose Thing – lees die bandnaam even hardop, dan krijg je meteen ook goesting in goede muziek – of solo. Hij geeft ook voordrachten overal te lande. “Vaak is het hybride: tijdens een optreden kan ik het niet laten wat extra uitleg te geven bij de nummers die ik speel, en tijdens voordrachten heb ik altijd wel een gitaar bij, of twee…”
Wil je helemaal kopje onder in de geschiedenis van de blues? Bart zijn podcast Into the Soul of the Blues, beschikbaar via Spotify of andere podcast-apps, is écht een aanrader.
Meer info: www.souloftheblues.be.
Trouble in Mind in de versie van Lightnin’ Hopkins:
LEES OOK OP INFUUS:
