Veerkracht en paraatheid
Het nieuwe jaar vieren is eigenlijk al een traditie van meer dan 4.000 jaar oud. Zo beloofden de Babyloniërs bij het begin van een nieuw jaar om hun schulden terug te betalen of geleende goederen terug te geven. Een nieuw jaar werd trouwens toen nog gevierd bij het aanbreken van de lente. Het is pas sinds Julius Caesar de Juliaanse kalender heeft ingevoerd dat 1 januari echt het ondertussen (quasi) wereldwijd geijkte moment geworden is om het nieuwe jaar te vieren. Bij de Romeinen werd dit nieuwe begin verpersoonlijkt door de God van de verandering en het nieuwe begin, Janus. Hij ontleende niet alleen zijn naam aan de maand januari, zijn hoofd met twee gezichten beeldde ook letterlijk het vooruit en achteruit kijken uit. Laat ons dit ook even doen.
Achteruitkijken
2021 werd door het de Wereldgezondheidsorganisatie uitgeroepen tot het Internationaal jaar van de gezondheids- en zorgmedewerker. Het was een vorm van waardering en bedanking voor de niet aflatende inspanningen tijdens het Covid-jaar 2020. Maar de jaarlange campagne had vooral ook als doel om de aandacht te vestigen op het cruciaal belang van de paraatheid en veerkracht van gezondheidsmedewerkers. Laten we dus investeren in ‘de veerkracht’ van ons gezondheidsstelsel, luidde het.
Ik kan zelf moeilijk beoordelen hoe deze politieke campagne de veerkracht heeft versterkt op de zorgwerkvloer. Ook Google leek mij niet direct te kunnen helpen in mijn zoektocht. Maar paraatheid en veerkracht waren alvast niet minder nodig in 2021. Er was het plaatsen van 17.960.465 prikken van de vrijheid en er waren twee nieuwe golven aan besmettingen die de zorgsector overspoelden. De prikken hebben uiteindelijk niet de ultieme vrijheid kunnen verwezenlijken, maar zónder was de veer alvast zeker gesprongen.
Afsluiten
Het lijkt er dus weinig op dat 2021 een jaar geworden is dat minder veerkracht vroeg. En de zorg stond toch weer paraat. Zullen mensen op oude jaar dus opnieuw om 20u20 op straat komen om te applaudisseren onder het geluid van kerkklokken? Zullen er opnieuw parades gevoerd worden voor de ziekenhuizen? Waarschijnlijk niet. Ik ben niet helemaal zeker of de zorg hier echt op zit te wachten.
Maar hoe het jaar afsluiten dan? In Ecuador worden vogelverschrikkers in brand gestoken die gekleed zijn als politiekers, beroemdheden, of andere opmerkelijke figuren. Het is een 125 jaar oude traditie die zijn oorsprong zou hebben in een klein dorpje dat te maken had met een epidemie van gele koorts. Oude kledij werd er verband om alles te zuiveren. Ook vandaag nog is het verbranden van de año viejo (oude jaar) bedoeld om alle slechte dingen van het afgelopen jaar te vernietigen en te reinigen voor het nieuwe. Het kan helend werken, lijkt me. Maar ook hier denk ik niet dat de zorg op zit te wachten…
Net als elk jaar zal ook dit jaar afgesloten worden in solidariteit met de patiënten. Want ook patiënten willen liever thuis zijn met hun familie. Dus maken ze er samen het beste van. Het verkleden of het spelen van kerstmuziek is een goede manier om er een dag van te maken die zich onderscheidt van de stress van de dagelijkse zorg. Zelfs aan de ingang van de afdeling intensieve zorgen zal je al eens een kerstboom zien staan. Al is het maar om de familieleden van patiënten toch een kerstgevoel te kunnen geven. Want dat is toch wat de zorg doet: paraat zijn om te zorgen, zelfs als het moeilijk gaat.
Vooruitkijken
Veerkracht en paraatheid is helaas geen zekerheid. Niemand heeft namelijk onuitputtelijke energie. Veerkracht en paraatheid vragen zelfzorg. Laat het begin van het nieuwe jaar dan ook een moment zijn waarop de zorg het voornemen maakt om zichzelf te verzorgen. Dit maakt trouwens ook deel uit van de aloude nieuwjaarstraditie. De Wereldgezondheidsorganisatie hoeft daarom niet opnieuw 2022 tot het jaar van de gezondheids- en zorgmedewerker uit te roepen. Maar elke zorgmedewerker mag voor zichzelf het nieuwe jaar uitroepen als een jaar van zelfzorg. Want ook dit Healthusiasme is zorgen voor.
Healthusiasm is een beweging van mensen en bedrijven met een positieve impact op onze gezondheid en ons geluk. De term komt uit het gelijknamig boek dat ons wegwijs maakt in een wereld die bol staat van de mogelijkheden en innovaties. De man achter Healthusiasm is Christophe Jauquet. Voor INFUUS vertelt hij over deze positieve mindset en vooral over waar we vandaag met z’n allen healthusiast kunnen over zijn.
LEES OOK OP INFUUS:
