Dokters van de wereld: Dokter voor de daklozen

Alain Devaux

“Mijn levensfilosofie is om telkens zo goed mogelijk voor anderen te zorgen. Dat is ook de reden waarom ik huisarts ben geworden. Het geeft zin aan mijn leven en schept een band met mensen. Er is op dit moment heel wat negatief nieuws: er is de pandemie, de problematiek met het klimaat en zoveel meer. Omringd zijn door mensen die elkaar steunen en helpen, is voor mij het allerbeste antidepressivum.” 

Dit is Alain Devaux. Gedurende z’n hele carrière werkte hij als huisarts in Brussel en sinds z’n pensioen is hij vrijwilliger bij Dokters van de Wereld. Deze NGO zet zowel in ons land, als in de rest van de wereld, alles op alles om groepen in kwetsbare situaties de medische ondersteuning en zorg te bieden die ze nodig hebben. Als dokter doneerde hij geld aan de organisatie en na z’n pensioen, twee jaar geleden, startte hij als vrijwillig arts voor daklozen en vluchtelingen in Brussel. 

Alain Devaux
Alain Devaux, vrijwilliger bij dokters van de wereld

“Wat ik zelf zo fijn vind aan de organisatie is dat we als vrijwilliger mensen kunnen helpen op het terrein zelf. Daarnaast stelt de organisatie ook problemen aan de kaak en hebben ze een waarschuwende rol. In België zijn er nog steeds mensen die in dramatische omstandigheden op straat leven, alleen al in Brussel schatten we in dat dat zo’n 5.000 mensen zijn. En ook zij hebben recht op medische hulp.” 

Medisch én sociaal 

Alain werkt twee halve dagen per week voor Dokters van de Wereld en dat in La Porte d’Ulysse, een opvangtehuis voor dakloze vluchtelingen en transmigranten in Schaarbeek en in het vaste zorgcentrum van Dokters van de Wereld in Sint-Joost.   

“Eén avond per week ontvang ik in La Porte D’ulysse iedereen die in het opvangtehuis aankomt met allerhande gezondheidsproblemen. Hetzelfde doe ik in het permanente zorgcentrum van Dokters van de Wereld, al is dat eerder een plek waar daklozen langskomen die te maken hebben met chronische aandoeningen zoals diabetes. Al de mensen die er komen, hebben geen toegang tot de reguliere zorg, en dus volgen wij hen verder op en dat niet alleen op medisch, maar ook op sociaal vlak. Met als einddoel: ervoor zorgen dat onze patiënten opnieuw toegang hebben tot het Belgische zorgsysteem.” 

In de opvangcentra waar Alain werkt, werken ook psychologen, tandartsen, psychiaters en maatschappelijk werkers, sommigen in loondienst, maar velen ook als vrijwilliger. Zo kan, naast de medische kant, ook de psychosociale context van elke persoon bekeken worden. Want de situatie waarin daklozen en vluchtelingen verkeren, is vaak een combinatie van heel wat factoren. 

De moeilijkheden 

“Een van de grote verschillen tussen een reguliere dokterspraktijk en werken voor Dokters van de Wereld, is de ziektes waarmee je als dokter geconfronteerd wordt. Infecties zijn vaak verder gevorderd en dat maakt de behandeling op zijn beurt gecompliceerder. En dat terwijl we tegelijkertijd veel sneller op allerhande grenzen stoten.”  

Waar er in een dokterspraktijk kosten nog moeite gespaard worden om bij patiënten te kijken wat er exact aan de hand is, is dat voor Dokters van de Wereld een stuk complexer. Een scan of spoedeisende hulp kan in uitzonderlijke gevallen, maar de hulpverleners stoten sneller op hun grenzen. Er moeten financiële keuzes gemaakt worden, prioriteiten gesteld worden en ook de follow-up van patiënten is vaak geen evidentie.  

“We zien hier heel wat jonge migranten waarvoor Brussel niet de eindbestemming is. En dus komen ze één, hoogstens twee keren terug, waarna we plots geen nieuws meer hebben. Als arts moet je dat kunnen accepteren, al was ik daar zelf in het begin soms overweldigd of gefrustreerd door. Daarnaast heb ik ook patiënten die al jaren rekenen op Dokters van de Wereld, mensen bij wie de toegang tot zorg niet lukt en dus enkel bij ons kunnen aankloppen. Dat gaat bijvoorbeeld over diabetespatiënten die al jaren afhangen van onze kabinetten om insuline te krijgen.” 

Gemarteld 

De organisatie geeft opleidingen en cursussen aan z’n vrijwilligers, zodat ze leren omgaan met gezondheidsproblemen in zeer precaire situaties. Want ook naast de middelen, zijn de ziektes en situaties waarmee artsen geconfronteerd worden, niet altijd dezelfde als die in een standaard huisartsenpraktijk. 

“In een huisartsenpraktijk is schurft bijvoorbeeld zeer zeldzaam. Ook infecties zijn dikwijls veel minder ver gevorderd, dan degene waarmee patiënten nu bij mij op consultatie komen. Daarnaast zijn ook de verhalen die we te horen krijgen, vaak heel hard. Er komen mensen naar ons toe die gemarteld zijn en veel geweld hebben gezien. Ook hebben we geregeld een vertaler nodig die tijdens de consultatie mee zorgt voor duidelijke communicatie. Allemaal zaken die we in een reguliere dokterspraktijk zelden tegenkomen.” 

Maar de grootste moeilijkheid blijft de beperkte opvangvoorziening voor daklozen. Er is niet voldoende plaats om iedereen elke nacht een slaapplek te geven. En ook met dat probleem wordt Alain als arts telkens opnieuw geconfronteerd. “Dat vind ik absoluut de grootste moeilijkheid. Als dokter dien ik aan te geven wanneer het medisch noodzakelijk is voor een persoon om binnen te slapen. Eigenlijk ben ik dus degene die zegt: jij mag vannacht in het opvangcentrum slapen en jij niet. Dat vind ik ontzettend hard, want buiten slapen is eigenlijk voor niemand goed. En zelfs al besef ik dat dat niet mijn schuld is, dat raakt me elke keer erg diep. Zeker nu de winter eraan komt, wordt ook dat alleen maar moeilijker.” 

Ontzettend blij 

Dat het geen evidentie is om als arts met deze moeilijke situaties geconfronteerd te worden, is duidelijk. Maar toch zijn er evengoed heel wat mooie momenten, waardoor werken voor Dokters van de Wereld voor Alain tegelijkertijd een prachtige ervaring is. 

“In het zorgcentrum volgde ik een jongeman uit Rwanda die bij ons op controles kwam voor een chronische ziekte. Ondertussen heeft hij een opleiding tot chauffagist gevolgd en de laatste keer dat ik hem zag, had hij toegang tot de reguliere zorg en wachtte hij op zijn arbeidscontract. Het is heel fijn om te zien dat iemand er in slaagt om zijn eigen leven opnieuw in handen te nemen.” 

Want dat is niet gemakkelijk. Dokters van de Wereld probeert in samenwerking met andere organisaties elk individu verder op weg te helpen om ook te zorgen dat zijn of haar sociale context verbeterd kan worden. “Samen met een organisatie die voor huisvesting zorgt, zijn we er een tijdje geleden in geslaagd om een dakloze man vast onderdak te geven. Nu heeft hij een kleine studio. Onlangs stuurde hij foto’s naar me door, nadat hij z’n studio had ingericht en gedecoreerd. Het zijn dat soort van dingen die me ontzettend blij maken. We hebben goed met hem samengewerkt, we hebben een band met hem opgebouwd, zijn vertrouwen kunnen winnen en uiteindelijk zijn we er samen in geslaagd om voor hem onderdak te vinden en hem aan te sluiten bij de reguliere zorg.” 

Gezocht: extra vrijwilligers 

“Zolang het kan, blijf ik dit doen. Er is een tekort aan vrijwilligers en het is moeilijk om mensen te vinden. Artsen en verpleegkundigen hebben het op dit moment zo druk en zijn ontzettend overbevraagd. Zeker nu – omwille van de pandemie – is de werkdruk voor velen onder hen heel groot geworden. Om dan na het werk nog tijd vrij te maken voor vrijwilligerswerk, da’s vaak te veel.”  

Toch wil Dokters van de Wereld graag vrijwilligers blijven aantrekken, want ook de noden op straat nemen toe. “We moeten proberen om mensen te mobiliseren om dit probleem aan te pakken, want het wordt steeds groter. De ellende die je ziet in een stad als Brussel, daar moeten we zoveel mogelijk mensen bij betrekken, zodat we uiteindelijk samen het probleem kunnen oplossen.” 


Wil je zelf graag bij Dokters van de Wereld als vrijwilliger aan de slag, of wil je meer informatie? Dan kan je terecht op de website https://doktersvandewereld.be of contact opnemen via het e-mailadres: engagement@doktersvandewereld.be. 

LEES OOK OP INFUUS:

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin

REACTIES

Trending

Infuus nieuwsbrief

Straffe verhalen van, door en voor zorgprofessionals – maandelijks in jouw mailbox afgeleverd.