Zorginspectie zet suïcidepreventie centraal bij inspecties geestelijke gezondheidszorg

23/11/2021

Vlaanderen heeft hoge zelfmoordcijfers. Het Vlaamse suïcidecijfer is maar liefst anderhalve keer hoger dan het Europese gemiddelde^[1]. Daarom stelt minister Beke vandaag een nieuwe gezondheidsdoelstelling voor rond suïcidepreventie. Ook in de komende jaren zet de Vlaamse Regering de strijd tegen sterfte door suïcide in Vlaanderen onverminderd voort. In de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) is suïcidepreventie cruciaal. Daarom zet Zorginspectie sinds juli 2021 de preventie van suïcide centraal bij inspecties van voorzieningen die geestelijke gezondheidszorg aanbieden. De inspectieverslagen zijn openbaar en kunnen geraadpleegd worden op de website van Zorginspectie.

VLESP, het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie, lanceerde in 2017 in het kader van het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie een multidisciplinaire richtlijn (MDR) voor de detectie en behandeling van suïcidaal gedrag. Die richtlijn maakt deel uit van het toezicht door Zorginspectie in GGZ-voorzieningen, zoals Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), initiatieven voor beschut wonen, psychiatrische afdelingen in algemene ziekenhuizen, psychiatrische ziekenhuizen, psychiatrische verzorgingstehuizen en residentiële en ambulante GGZ-revalidatievoorzieningen.

9 maanden voor knelpunten

Om een beter zicht te krijgen op de dagelijks geleverde zorg, gebeuren inspecties onaangekondigd. In bepaalde omstandigheden – als de aanwezigheid van bepaalde medewerkers bijvoorbeeld vereist is – worden inspecties één dag op voorhand aangekondigd. Bij inspecties worden voornamelijk procedures rond suïcidepreventie gecontroleerd, aangevuld met praktijkinfo uit de dossiers van zorggebruikers.

Na een inspectie krijgt de voorziening een verslag waarin knelpunten worden opgelijst. Het Agentschap Zorg en Gezondheid staat in voor het gevolg dat wordt gegeven aan de vaststellingen van Zorginspectie. Voorzieningen krijgen 9 maanden om hun knelpunten weg te werken.

Zorginspectie bevroeg dit thema ook de voorbije jaren. Uit die inspecties kwamen heel wat verbeterpunten naar voor waarmee de voorzieningen actief aan de slag zijn gegaan. Met deze inspectieronde zet Zorginspectie dit proces van kwaliteitsverbetering verder. Voorzieningen en hulpverleners worden ook gestimuleerd om die visie op continue kwaliteitsverbetering te blijven uitdragen. Dankzij hun dagelijks engagement wordt de zorg voor psychisch kwetsbare mensen beter, wordt er steeds bijgeleerd en kunnen knelpunten samen worden aangepakt.

Voortgangsrapport

Zorginspectie publiceert de inspectieverslagen én een voortgangsrapport dat de vaststellingen bundelt. Als er nieuwe inspectieverslagen online komen, wordt ook het voortgangsrapport op de website van Zorginspectie geüpdatet. Het rapport geeft een zicht op de vaststellingen per sector.

Tot nu toe publiceerde Zorginspectie 46 verslagen. Daaruit blijkt onder meer dat alle geïnspecteerde residentiële voorzieningen infrastructuurmaatregelen treffen om de zorgomgeving suïcideveilig te maken. Verder waren er in alle geïnspecteerde voorzieningen schriftelijke afspraken over het bevragen van suïcidale gedachten en suïcidaal gedrag bij de start van de zorg, al werden die aspecten niet altijd systematisch herbevraagd tijdens de behandeling of bij ontslag uit de voorziening. Ook staan er niet in elke voorziening afspraken op papier over de evaluatie van een suïcide(poging) en de opvang van naasten, andere zorggebruikers of hulpverleners na een suïcide(poging).

Momenteel kunnen alle afdelingen en teams voor meerderjarigen en ouderen worden geïnspecteerd; later ontwikkelt VLESP een specifieke richtlijn voor minderjarigen en kan suïcidepreventie ook binnen die doelgroep worden geïnspecteerd. Dat is een van de prioritaire nieuwe acties die de suïcidecijfers in Vlaanderen verder moeten doen dalen, in het kader van de nieuwe gezondheidsdoelstelling rond suïcidepreventie die vandaag werd voorgesteld.

Preventie werkt

Karine Moykens, secretaris-generaal van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, wijst erop dat preventie werkt. “Suïcide is een complex probleem waarvoor er niet één oplossing is, maar door in te zetten op preventie is het aantal zelfdodingen in Vlaanderen afgelopen jaren wel gedaald. Maar omdat de cijfers alsnog hoog blijven, verhoogt Zorginspectie de aandacht voor suïcidepreventie bij inspecties in de geestelijke gezondheidszorg, waar het suïciderisico hoog is.”

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding Wouter Beke is tevreden met de inspecties. “Mentaal welzijn van de Vlamingen versterken is een prioriteit in mijn beleid. We nemen daartoe heel wat initiatieven. Het voorkomen van suïcides is een specifieke focus daarbinnen, die alle aandacht verdient. We stellen vandaag een nieuw actieplan voor om de suïcidecijfers in Vlaanderen verder te doen dalen. Hier wil ik mijn schouders echt onder zetten. Deze inspecties zijn één van de instrumenten om de nodige continue aandacht hiervoor, in onze geestelijke gezondheidszorg, te blijven onderstrepen en ook te blijven werken aan verbetering van de kwaliteit van zorg. Mensen in een heel kwetsbare periode in hun leven laten we niet alleen.”

LEES OOK: