Onderwijs en opleiding in een steeds veranderend zorglandschap
Binnenkort komen er mogelijks nog meer restricties qua handelingen in het werkveld, met het nieuwe wetsvoorstel rond HBO5. Maar wat houdt dat wetsvoorstel in? Wat zou er kunnen veranderen in het werkveld en in de verschillende zorgopleidingen?
Naast de zorgopleidingen zelf, zijn opleidingen en vormingen in het algemeen niet meer weg te denken in de snel veranderende zorgsector. Leren doen we niet meer alleen op de schoolbanken, maar ook ver daarbuiten. De nadruk in de maatschappij én dus ook in het werkveld, komt te liggen op levenslang leren. Maar hoe doe je dat nu eigenlijk?
Heel wat instanties zorgen ervoor dat je als zorgprofessional levenslang kan leren, zo ook het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen. Een inkijk in hoe zij te werk gaan.
Een nieuw wetsvoorstel HBO5 onder de loep
Wie verpleegkundige wil worden in Vlaanderen kan een diploma behalen op twee verschillende manieren: hetzij met een bacheloropleiding van vier jaar in een hogeschool, of via een HBO5-opleiding van drie jaar in het secundair onderwijs. Beide groepen krijgen na het behalen van hun diploma een visum van de Vlaamse gemeenschap zodat ze aan de slag kunnen in een zorgorganisatie of als zelfstandige. Maar na de aanmaning om aan alle vereisten van Europa te voldoen (en dan vooral de 2.300 uren stage aan bed), gaan er stemmen op om de HBO5’ers niet langer tot de verpleegkundigen te rekenen. Mieke Schollier, Bart Valcke en Jeroen Deganck aan het woord.
Wat voorafging
“We hebben van Europa een aanmaning gekregen, vooral omdat de HBO5-opleidingen niet voldoen aan de vereisten van de EU op vlak van het aantal uren stage”, geeft Bart Valcke, voorzitter van beroepsorganisatie BFHBOV (Belgische Federatie HBO Verpleegkundigen), aan. Toch zien we dat sommige scholen wél al voldoen aan de vereiste stage-uren en andere scholen het relatief gemakkelijk zouden kunnen implementeren. Daarnaast zijn er ook scholen waar dat inderdaad moeilijker te organiseren valt.”
Wat we momenteel niet nodig hebben, is chaos en onrust binnen het werkveld.
Wanneer we naar het werkveld kijken, moeten we in ons achterhoofd houden dat momenteel 41 procent van de actieve verpleegkundigen in Vlaanderen HBO5-verpleegkundigen zijn. De BFHBOV is bezorgd wat het nieuwe wetsvoorstel zou kunnen betekenen voor deze groep. “Wat we momenteel niet nodig hebben, is chaos en onrust binnen het werkveld. Er zijn zeer grote tekorten aan verpleegkundigen en dus is het belangrijk dat we kritisch naar het wetsvoorstel kijken.”
In het werkveld
Jeroen Deganck is al tien jaar HBO5-verpleegkundige, werkt in het AZ Rivierenland in Rumst én als zelfstandig thuisverpleegkundige. “Op de algemene diensten in het ziekenhuis én in de thuisverpleging hebben wij als verpleegkundigen allemaal exact hetzelfde werk. Mensen wassen, inentingen geven of wondzorg…: onze dagelijkse taken verschillen niet. Ook weten we van elkaar vaak niet wie de bacheloropleiding en wie de HBO5-opleiding heeft gevolgd – wij werken gewoon allemaal samen. Uiteraard zijn er gespecialiseerde diensten, zoals de Spoeddienst en de Intensieve Zorgen, waarvoor bijgestudeerd moet worden, maar op de dienst waar ik werk, leeft dat verschil in opleiding tussen collega’s echt niet.”
Je moet je volledige carrière als verpleegkundige gebruiken om bij te studeren en dat geldt zowel voor degenen die de bacheloropleiding volgden, als voor de HBO5’ers.
“Wat je leert op school is de basis, maar heel wat leer je op de werkvloer, rechtstreeks aan het bed van de patiënt”, geeft hij verder aan. “De medische sector evolueert dagelijks en dat voelen wij als verpleegkundigen ook: er wordt een nieuw toestel gebruikt op de afdeling, er komt een nieuwe procedure of beleid of er is nieuwe medicatie op de markt. Je moet je volledige carrière als verpleegkundige gebruiken om bij te studeren en dat geldt zowel voor degenen die de bacheloropleiding volgden, als voor de HBO5’ers.”
Functiedifferentiatie haalbaar?
Binnen het wetsvoorstel spreekt men van een verandering van de titel ‘Algemeen Verpleegkundige’ naar ‘Teamverpleegkundige’ voor de HBO5’ers. Daarnaast wordt ook een functiedifferentiatie voorgesteld en gesproken van ‘zelfstandig werken onder supervisie van een bachelor of master’.
Een vorm van functiedifferentiatie is mogelijk, maar die supervisie is gewoon onhaalbaar in het werkveld, dat valt niet te organiseren.
Mieke Schollier, Docent Verpleegkunde HBO-5 opleiding: “Een vorm van functiedifferentiatie is mogelijk, maar die supervisie is gewoon onhaalbaar in het werkveld, dat valt niet te organiseren. Heel wat nacht- en thuisverplegers zijn HBO5-verpleegkundigen. De twee profielen werken op dit moment goed samen en zijn complementair in het werkveld. De grote uitdaging voor de toekomst is beide profielen een duidelijke plaats geven en dit binnen de organisatie met de verpleegkundigen bespreken. Daarnaast is het behoudt van de titel ‘verpleegkundige’ ontzettend belangrijk. Voor het voorstel van ‘teamverpleegkundige’ er kwam, sprak men over ‘zorgassistent’ of ‘zorgprofessional’. Het feit dat ‘verpleegkundige’ in de titel zou blijven staan, is alvast één voordeel aan dit wetsvoorstel. Een ander voordeel is vooral zichtbaar voor de gespecialiseerde verpleegkundigen, want hun plaats binnen de organisatie zal duidelijker worden.”
De toekomst?
Bart Valcke: “We kregen signalen dat het wetsvoorstel voor de zomer gestemd zou worden. Mede omwille van interacties met ons en met verschillende vakorganisaties is dat er niet gekomen. Hoe het nu verder zal evolueren? Wij wachten voorlopig af, maar willen toch snel duidelijkheid voor de HBO5-verpleegkundigen. Niet zeker zijn of je in je functie kan blijven werken en wat alle consequenties zullen zijn, dat weegt op hen.”
Niet zeker zijn of je in je functie kan blijven werken en wat alle consequenties zullen zijn, dat weegt op hen.
Jeroen Deganck: “Toen ik voor het eerst hoorde wat dat wetsvoorstel inhield, was ik daar persoonlijk echt niet goed van. Je weet niet wat er boven je hoofd hangt. Als mijn titel plots kan veranderen naar ‘teamverpleegkundige’, wat houdt dat dan in? Wat mag ik dan in de praktijk dan nog doen? Het is wel zeker dat – als we bepaalde zaken enkel nog onder supervisie mogen doen – dat we dan écht een groot probleem zullen hebben. Ik weet niet hoe dat in z’n werk zal gaan in de praktijk, want er zijn nu al handen te kort.”
LEES OOK:
