Intercultureel bemiddelaars aan het woord

Aysun Güler, intercultureel bemiddelaar & Sofie Goderis, coördinator interculturele bemiddeling - AZ Sint-Lucas

Aysun Güler, intercultureel bemiddelaar & Sofie Goderis, coördinator interculturele bemiddeling – AZ Sint-Lucas  

Sofie: “Het is belangrijk dat elke zorgverlener beseft dat we in een diverse maatschappij leven, die heel wat uitdagingen met zich meebrengt. Los van je individuele mening, ervaringen of referentiekader. Als professional moeten we ervoor proberen zorgen dat we daarmee kunnen omgaan. We willen zorgprofessionals ook afhelpen van hun handelingsverlegenheid. Ook al is een situatie nieuw, en maakt dat je onzeker, er zijn altijd mogelijkheden om daarmee aan de slag te gaan.”  

Aysun: “De grootste uitdaging voor ons, is alle artsen en zorgpersoneel meekrijgen in dat verhaal. We zijn goed op weg, maar voelen soms nog steeds weerstand. Zeker als het gaat om tolken op afstand, via de webcam.”  

Sofie: “Soms komt die weerstand vanuit de vrees voor technische problemen, of het niet vertrouwd zijn met de toepassing, soms is dat weerstand tegenover taalbijstand in het algemeen. Sommige zorgprofessionals vragen zich af of zo’n ondersteuning effectief nodig is. Maar als je betrouwbare, veilige zorg wil bieden, moet de kwaliteit van het gesprek voorop staan. Zelfs als patiënten wel Nederlands spreken, gaat het soms om medisch complexe situaties of slecht nieuws, waardoor het moeilijker wordt om zich uit te drukken. Dat kan een intercultureel bemiddelaar opvangen.”  

Aysun: “Wij zijn ondersteunend ook in zo’n gevallen, voor wie houvast nodig heeft. Veel patiënten kunnen hun plan trekken, maar voelen zich veiliger en zelfzekerder als wij erbij zijn.”  

Sofie: “Soms komt de weerstand ook uit praktische overwegingen, omdat het idee heerst dat een consultatie met tolk langer kan duren.”  

Aysun: “Maar dat hoeft niet zo te zijn. Zonder bemiddelaar, duren gesprekken vaak net langer, omdat ze minder efficiënt verlopen.”

Copyright UZ Leuven

Nele Vandingelen, coördinator interculturele bemiddeling & Jenan Mostafa, intercultureel bemiddelaar – UZ Leuven 

Jenan: “Ik tolk, maar ben ook een psychologische en administratieve steun voor patiënten. Wij maken de connectie tussen hulpverleners en patiënt. Soms geven we dan ook wat achtergrond over de cultuur van de patiënt aan de hulpverleners, bijvoorbeeld rond levensbeëindiging.  

Nele: “Op dat vlak lopen dingen in niet-westerse culturen vaak anders dan wij gewoon zijn. Maar soms wordt het ook ‘overgeculturaliseerd’, want uiteindelijk gaat het gewoon om een mens met basisbehoeften en gevoelens.” 

Jenan: “Het gebeurt ook dat we moeten bemiddelen in een conflict, of opkomen voor de rechten van de patiënt. Soms kom je zo in moeilijke situaties terecht. Als er een kindje sterft, en je staat daar naast de mama op te kijken, dan zit onze taak eigenlijk gewoon in het ‘niet alleen zijn’ van die moeder.” 

Nele: “We wijzen mensen op hun rechten, maar er zijn ook dingen die moeten, zeker als het gaat om veiligheid. Mensen educeren hoort er dus ook bij. Maar communicatie is het allerbelangrijkst, daar ligt de kwaliteit van de zorg in. Elke patiënt heeft recht op info in een voor hun verstaanbare taal.” 

Nele: “Alles begint met heel veel aandacht hebben voor mensen in hun mens zijn. Wie zijn ze, wat vinden ze belangrijk? En daarbij moeten we niet alleen aandacht hebben voor de verschillen, maar ook voor de dingen die ons binden.” 


Tips & Tricks

Cultuursensitief zorgen, hoe doe je dat?  

  • Besef dat jij zelf zorgt vanuit een bepaalde cultuur of levenswijze, zonder aan te nemen dat je patiënt of bewoner op dezelfde manier denkt.  
  • Wees open: probeer niets in te vullen op basis van wat je denkt of ziet en ga het gesprek aan. Zo kan je een religie niet invullen op basis van afkomst, of intelligentie op basis van taalkennis.  
  • Kom tussen als je ziet dat iemand gediscrimineerd of gepest wordt. Zo geef je een duidelijk signaal en zorg je ervoor dat mensen zich veilig voelen bij jou.  
  • Verlies het individu niet uit het oog. Elk persoon is uniek, en elke zorgvraag is dat ook. We hebben de neiging vooral te kijken naar gelijkenissen op basis van gender, cultuur, taal of religie, maar ook binnen diversiteit is er nog diversiteit. Focus dus op de persoon, en niet op het hokje waar die toevallig in zit.  
  • Informeer je. Je hoeft niet alle kennis te hebben over elke mogelijke cultuur die je tegenkomt, maar je kan wél je oor te luisteren leggen bij collega’s die misschien dichter bij een bepaalde levensvisie, religie of cultuur aanleunen dan jij. Of bij de patiënt zelf.  
  • Neem zelf het initiatief om bij te leren over diversiteit en het omgaan daarmee. Ga op zoek naar interessante vormingen die je kan volgen of sprekers die je kan uitnodigen.   
  • Ga op zoek naar plekken in de buurt van je zorgorganisatie waar veel mensen samenkomen (buurtcentra, moskees…) en leg er contacten. Zo kom je te weten waarom mensen al dan niet de weg naar jouw organisatie vinden, en maak je op een laagdrempelige manier kennis met de buurt.  

Eerste hulp bij taalbarrières 

  • Gebruik eenvoudig Nederlands  
  • Maak bij je schriftelijke communicatie ook gebruik van pictogrammen  
  • Vraag de patiënt of bewoner om jou wat woordjes in hun taal te leren, om zo het ijs te breken en de schaamte voor het spreken van een vreemde taal weg te nemen 
  • Schakel – met de nodige voorzichtigheid – familie, collega’s of Google Translate in om kleine boodschappen over te brengen, of vragen te stellen.  
  • Informeer je over de mogelijkheid om (telefonisch) tolken in te schakelen voor situaties die zeer duidelijke communicatie vragen.  
  • Probeer de ‘teach back’-methode te gebruiken: vraag de patiënt om de boodschap te herhalen, zodat je zeker bent dat het juist is overgekomen.  

Handige bronnen en instanties 

  • Cel Interculturele Bemiddeling  

Onder andere ziekenhuizen en huisartsen kunnen beroep doen op (online) ondersteuning van intercultureel bemiddelaars.  

  • Pigmentzorg 

Pigmentzorg is een digitaal platform voor (toekomstige) hulpverleners uit de sociale sector, rond cultuursensitieve zorg. Hier vind je talloze bronnen en tools over werken met etnisch-culturele minderheden. pigmentzorg.be 

  • Kenniscentrum WWZ 

Het kenniscentrum WWZ is gevestigd in Brussel en biedt online verschillende bronnen en tools op het vlak van Welzijn, Wonen en Zorg. kenniscentrumwwz.be 

  • Pharos  

Pharos is het Nederlandse expertisecentrum voor gezondheidsverschillen. Hun website biedt een schat aan kennis uit de wetenschap en de praktijk. pharos.nl 

  • Communicatiewaaier 

De communicatiewaaier van de Vlaamse Overheid is een handig kompas om taaldrempels in de hulpverlening te verkleinen, en verwijst door naar de juiste tools of diensten. integratie-inburgering.be/communicatiewaaier 

  • Bouwen aan cultuursensitieve zorg 

Bij Vivo vind je de interessante tool ‘Bouwen aan cultuursensitieve zorg’, die je kan gebruiken binnen je organisatie. vivosocialprofit.org/tool-bouwen-aan-cultuursensitieve-zorg 

  • Zorg voor Beter  

De Nederlandse website zorgvoorbeter.nl verzamelde verschillende inzichten en bronnen over diversiteit. zorgvoorbeter.nl/diversiteit-in-de-zorg 

  • Lokale organisaties waar je terecht kan voor advies en ondersteuning: 
  • Gent: IN-Gent  
  • Antwerpen: Atlas  
  • Brussel: Brussel Onthaal vzw 
Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin

REACTIES

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Trending

Infuus nieuwsbrief

Straffe verhalen van, door en voor zorgprofessionals – maandelijks in jouw mailbox afgeleverd.