In 2019 waren er naar schatting zo’n 200.000 holebi-ouderen in Vlaanderen. Maar in woonzorgcentra zijn ze amper te vinden. Volgens Maggy Doumen, coördinator van RainbowAmbassadors, is dat het geval omdat veel ouderen terug in de kast kruipen als ze naar een woonzorgcentrum verhuizen. Uit angst voor de reacties.
De RainbowAmbassadors willen de sociale aanvaarding van genderidentiteit en seksuele diversiteit van LGBTQI+-senioren in de zorgsector en bij de ouderenbevolking bevorderen. Dat doen ze door tentoonstellingen, lezingen en vormingen te organiseren.
“LGBTQI+-senioren vormen een vergeten groep,” zegt Maggy. “Je ziet ze nergens op tv of op affiches. Ook als je aan ouderenorganisaties of bij ouderenzorg vraagt naar de diversiteit daarin, klinkt het bij de meeste directies ‘bij ons dat geen probleem, wij hebben er geen.’ Terwijl die populatie, dikwijls in het geheim, toch aanwezig is en zich anders moet gedragen dan ze eigenlijk zijn. Veel mensen, zelfs voormalig activisten, kruipen terug in de kast als ze verhuizen naar woonzorgcentra, en spreken niet meer over hun geaardheid of identiteit.”
Zelf staat Maggy ook niet te springen om naar een woonzorgcentrum te verhuizen, als het moment daar is. “Als je een woonzorg- of buurtcentrum binnenwandelt, zie je daar dan affiches met twee vrouwen of twee mannen? Zie je ziekenfondsbrochures waarin we gerepresenteerd zijn? Zelden. We bestaan er gewoon niet.”
De oplossing ligt volgens Maggy op het hoogste niveau en begint bij het onderwijs. “Vanuit de overheid moet verplicht worden dat elke (onderwijs)koepel aandacht besteedt aan minderheden. Zolang dat besluit er niet is, proberen wij ons zoveel mogelijk in te planten in de sector, door te gaan spreken, ons bekend te maken en mensen de kans te geven om ons uit te nodigen, om onze verhalen te vertellen en op alle mogelijke vragen te antwoorden.”
Daarnaast pleit ze vooral voor openheid. “Ik heb in Duitsland eens een directeur van een woonzorgcentrum horen spreken die letterlijk zei ‘ik stel mijn centrum open voor holebi’s’. Die heeft nog nooit zo’n lange wachtlijst gehad als toen. Maar dat durft men hier niet, uit angst voor de reacties. Vragen stellen en heel veel praten is een goede eerste stap. Wij zijn ook maar gewoon mensen.”
Bronnen en instanties
- Kliq
Kliq biedt vormingen aan rond welzijn bij LGBTI+-personen en genderdiversiteit. Wil je dus handelingszekerheid opbouwen en van je zorgorganisatie een genderinclusieve plek maken, ben je hier aan het juiste adres. kliqvzw.be
- Toolkit
Bij de Nederlands Alliantie Gezondheidszorg Op Maat vind je een toolkit met praktische informatie voor zorg- en hulpverleners die meer rekening willen houden met diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie. detoolkit.komteenmensbijdedokter.nl
- RainbowAmbassadors
RainbowAmbassadors organiseert vormingen en tentoonstellingen, maar heeft ook online verschillende tips en tools beschikbaar. rainbow-ambassadors.be
Concrete tips voor gendersensitieve zorg
Maak van je zorgorganisatie een inclusieve plek, waar ieder individu zich welkom voelt, ongeacht seksualiteit of gender.
- Maak expliciet duidelijk dat je deuren openstaan voor iedereen. Hang een regenboogvlag op, of plak een sticker aan de ingang om aan te geven dat ook LGBTQI+-senioren welkom zijn.
- Neem je intakeformulieren onder de loep. Moeten bewoners kiezen tussen de hokjes man of vrouw, of zijn er meerdere mogelijkheden? Vraag je aan een vrouw of zij een man heeft, en aan een man of hij een vrouw heeft, of laat je alle opties open en heb je het over ‘partners’?
- Creër een open sfeer en vraag personen hoe ze aangesproken willen worden.
- Maak beeldmateriaal zo inclusief mogelijk. Gebruik dus niet alleen foto’s van (witte) heterokoppels, maar ook van mannen bij elkaar of twee vrouwen.
- Maak ook de activiteiten inclusief, door bijvoorbeeld een LGBTQI+-film te vertonen.
- Maak genderinclusieve toiletten.
- Verdiep jezelf of verwijs verstandig door. Veel zorgverleners kampen met handelingsverlegenheid als het gaat om genderdiverse patiënten. Dat is vaak het gevolg van beperkte kennis. Die kennis kan je uitdiepen met vormingen of cursussen, maar als dat geen mogelijkheid is, verwijs je patiënt dan op een empathische manier door naar iemand die wél die kennis en kunde in huis heeft.
