“Longkanker zie je niet. Je voelt het wel”
De meeste longkankers worden in een laat stadium van de ziekte gediagnosticeerd, wat de behandelingsmogelijkheden beperkt en een grote impact heeft op de levensverwachting van patiënten. In de aanloop naar longkanker ‘awareness’ maand in november lanceren Belgische patiëntenvertegenwoordigers, gezondheidswerkers, academische centra en partners uit de farmaceutische industrie een nieuwe campagne waarin zij oproepen tot meer aandacht voor vroege waarschuwingssignalen.
Niet alleen rokers
Longkanker is de derde meest voorkomende vorm van kanker in België en vertegenwoordigt 13% van het totaal aantal kankergevallen[1]. Hoewel roken de belangrijkste oorzaak van longkanker blijft, wijzen experts erop dat 20% van de longkankerpatiënten nooit heeft gerookt. Daarom wil de nieuwe campagne het grote publiek sensibiliseren voor de symptomen van longkanker, ongeacht of het gaat om rokers, ex-rokers of mensen die in hun leven nog nooit een sigaret hebben aangeraakt. Prof. Johan F. Vansteenkiste, hoofd van de kliniek van de afdeling Oncologie van de luchtwegen van het UZ Leuven legt uit: “Iedereen met longen kan longkanker krijgen. Het is essentieel dat iedereen met aanhoudende klachten zo snel mogelijk zijn huisarts raadpleegt. Door onverklaarbare klachten te negeren en zich niet op tijd te laten controleren, vergroten mensen het risico op een mogelijke diagnose in een laat stadium.”
Vroege waarschuwingssignalen
De laatste jaren is het aantal gevallen van diagnose in een laat stadium toegenomen, omdat mensen veel voorkomende symptomen, zoals aanhoudende hoest, ademhalingsmoeilijkheden, pijn, vermoeidheid en gewichtsverlies, negeren[2]. Wanneer deze symptomen aanhouden, moeten mensen hun huisarts raadplegen, die hen indien nodig zal doorverwijzen naar een specialist. Prof. Vansteenkiste legt uit: “Vroegtijdige opsporing kan de keuze van behandelingsopties, maar ook de kwaliteit van leven en de levensverwachting van patiënten met longkanker drastisch verbeteren.” Aan de hand van medische voorgeschiedenis, beeldvormende tests, laboratoriumonderzoek, biopsieën en biomarkertests kan een specialist longkanker diagnosticeren en bepalen of de kanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam. Sommige van deze tests helpen bij het bepalen van het stadium van longkanker bij diagnose en helpen de specialist te bepalen welke behandelingsopties het beste zouden kunnen werken voor de patiënt.
Soorten longkanker
Longkanker ontstaat uit cellen in de long die abnormaal gegroeid zijn en zich vermenigvuldigd hebben om een tumor te vormen. Afhankelijk van de manier waarop deze abnormale cellen eruit zien, onderscheidt men twee vormen van longkanker. Kleincellige longkanker (SCLC – Small Cell Lung Cancer) vertegenwoordigt ongeveer 20 tot 25% van de gevallen in België en niet-kleincellige longkanker (NSCLC – Non-small Cell Lung Cancer) 75 tot 80% van de gevallen [3]. Het classificatiesysteem (gaande van stadium I tot stadium IV) is gebaseerd op de grootte van de tumor, de mate waarin hij is uitgezaaid in lymfeklieren, en of er een andere tumor in het lichaam is die in verband kan worden gebracht met de hoofdtumor in de long (metastase).
Nieuwe behandelingsmogelijkheden
Veel factoren kunnen tot longkanker leiden: levensstijl, omgevingsfactoren, familie- of persoonlijke voorgeschiedenis van longkanker, leeftijd en aanleg [2, 4, 5]. Vooruitgang in de wetenschap van longkanker – en lopende klinische studies – hebben ertoe geleid dat er een breder scala aan behandelingsopties beschikbaar is voor longspecialisten. De laatste 10 jaar zijn er naast de klassieke chemotherapie, radiotherapie en chirurgie nieuwe mogelijkheden bijgekomen zoals doelgerichte therapieën of immuno-oncologie, of combinatietherapieën. Bovendien is het belangrijk te benadrukken dat in België ondersteunende, palliatieve, zorg beschikbaar is voor longkankerpatiënten in stadium IV. Dit moet niet verward worden met terminale zorg.
Behoefte aan meer steun voor patiënten
De initiatiefnemers van deze sensibiliseringscampagne voor longkanker pleiten ook voor een sterkere stem van de patiënten, en benadrukken de behoefte aan meer steun voor patiënten en hun familie, maar ook de behoefte aan een sterkere vertegenwoordiging van longkankerpatiënten in België. Paula Koper[a], een longkankerpatiënte die nooit gerookt heeft, getuigt “We hebben onze vereniging opgericht, omdat we snel beseften dat we niet in het typische longkankerpatiëntenprofiel pasten en baat konden hebben bij contacten met lotgenoten, die met dezelfde problemen te kampen hebben, zoals stigmatisering maar ook ernstige vermoeidheid”.
Dr. Didier Vander Steichel, Medisch en Wetenschappelijk Directeur bij de Belgische Stichting tegen Kanker juicht het initiatief toe omdat het verschillende partners samenbrengt om longkanker in de schijnwerpers te zetten tijdens de eerste nationale campagne van de Maand van de Longkanker in België. Hij besluit: “Het is absoluut essentieel om mensen bewust te maken van de verschillende soorten longkankers en hun risicofactoren. Tabak blijft de belangrijkste vermijdbare oorzaak van longkanker, maar het is een weinig bekend feit dat 20% van de mensen die geconfronteerd worden met longkanker nooit gerookt hebben [4].”
Informatiebronnen en ondersteuning
Voor meer informatie over longkanker, de oorzaken, symptomen, onderzoeken en behandelingen kan u terecht op de speciale pagina’s van Stichting tegen Kanker of Kom op tegen Kanker. Patiënten en mantelzorgers die steun zoeken, kunnen terecht bij: VAINCRE, ALK Positive Belgium or LuCE (Lung Cancer Europe).
Over bewustwordingsmaand voor longkanker
Bewustwordingsmaand voor longkanker vindt jaarlijks plaats in november in veel landen over de hele wereld. Het moedigt mensen aan om het risico op longkanker te verminderen door het bewustzijn van symptomen en risicofactoren, het begrip van longkanker en het belang van screening en vroege opsporing te vergroten. Het is ook een moment om de aandacht te vestigen op het lopende onderzoek en de wetenschappelijke vooruitgang die wordt geboekt om meer behandelingsopties te bieden en uiteindelijk betere resultaten voor patiënten die met longkanker leven.
Over het initiatief
De partners die dit longkankerinitiatief hebben opgestart, hebben de ambitie om, gesteund door elk van de belanghebbenden, thematische prioriteiten vast te stellen in de strijd tegen longkanker. Door gebruik te maken van de samenwerking tussen patiëntenorganisaties, patiëntenvertegenwoordigers, gezondheidswerkers, beleid en de industrie, wil het longkankerinitiatief die gebieden aanpakken waar de behoeften van patiënten het grootst zijn. De partners die actief hebben deelgenomen aan de co-creatie van dit initiatief zijn patiëntengroepen (Vaincre, ALK Positive Belgium, LuCE), gezondheidswerkers & academische centra (UZ Leuven, UZ Gent, UCL – Saint-Luc, AZ Delta, AZ Vesalius), nationale & regionale organisaties (Stichting tegen Kanker, Kom op tegen Kanker, BeRS, AFBOT, LLCG en REO Update) en farmaceutische industrie (AstraZeneca, Janssen, MSD & Roche).
Aanvullende informatie over longkankertypes:
Er zijn drie belangrijke typen NSCLC: adenocarcinoom, plaveiselcel longkanker (ook wel epidermoid carcinoom genoemd) en grootcellig longkanker. Minder voorkomende typen longkanker zijn pleomorf, carcinoïde tumor, speekselkliercarcinoom en niet-geclassificeerd carcinoom.
[a] Paula Koper is een patiëntenvertegenwoordiger van ALK Positive Belgium, een patiëntenvereniging die patiënten vertegenwoordigt met een specifieke genetische translocatie die slechts in ongeveer 5% van de longkankers voorkomt (https://www.alkpositive.org/what-is-alk)
Referenties:
[1] https://kankerregister.org/statistieken_tabellen_jaarbasis (C34) geraadpleegd in 10/2021
[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6318240/pdf/12325_2018_Article_843.pdf geraadpleegd in 10/2021
[3] https://www.cancer.be/les-cancers/types-de-cancers/cancer-du-poumon geraadpleegd in 10/2021
[4] https://www.cancer.org/cancer/lung-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html geraadpleegd in 10/2021
[5] https://erj.ersjournals.com/content/48/3/889 geraadpleegd in 10/2021
Om de campagnevideo’s te bekijken, klik hier.
