Onze maatschappij wordt alsmaar meer divers. Toch voelen we en zien we het niet altijd. Niet in het minst omdat de algoritmes van zoekmachines en sociale media geprogrammeerd zijn om ons te voeden met meer van hetzelfde. Het creëert een tunnelvisie. Het gebrek aan diversiteit versterkt het ontbreken van diversiteit. Zo bekrachtigen we onze “eigen realiteit”. Vinden jonge vrouwelijke oprichters van Digital Health Start-ups moeilijker investeerders omdat deze laatste vaker oudere witte mannen zijn? In elk geval, niet-diversiteit sluipt op die manier vaak stiekem in ons leven. Daarom net maakt de Financial Times gebruik van een bot, genoemd She Said He Said, die erover waakt dat de (meestal mannelijke) journalisten voldoende vrouwelijke experten aan het woord te laten.
Diversiteit moet vandaag dus meer dan louter een advertentie of een aankondiging zijn. Het dient vertaald te worden in de producten, de diensten en alle belevingen die je aanreikt. Nike en Mattel zijn hiervan een toonvoorbeeld. Nike heeft onder andere specifiek gamma’s producten en diensten voor zwangere vrouwen, vrouwen met PMS, of moslimvrouwen. Mattel heeft Barbies op de markt gebracht die sekseneutraal zijn, protheses hebben, of in een rolstoel zitten. Diversiteit moet niet alleen onder de aandacht gebracht worden, maar ook vertaald worden in concrete acties. Het Duitse parlement heeft zo al in 2018 een derde geslacht goedgekeurd. Op geboorteaktes en andere officiële documenten kan je daar nu opteren voor ‘diverse’.
Ook in de zorg is diversiteit belangrijk. Taal mag hierbij al lang geen barrière meer vormen. Instant vertaler apparaten laten vandaag goedkoop en efficiënt toe om taaldiversiteit te omarmen. Maar diversiteit gaat natuurlijk verder dan taal. Het kenniscentrum doet zo aanbevelingen over cultuursensitieve zorg. Het boek “Culturele diversiteit in de gezondheidszorg” van de Nederlander Prof. Dr. Ivan Wolffers, helpt dan weer om kennis, vaardigen en attitudes aan te leren. Niet toevallig ook net de drie aanbeveling van het Kenniscentrum.
Focus op diversiteit verleidt wel tot stigmatiseren. Dat moet vermeden worden. Diversiteitscategorieën zijn niet zaligmakend. We mogen niet vergeten dat er op sommige vlakken meer gelijkenissen kunnen zijn tussen een 50-jarige Turkse moslima en een 20-jarige Belgische, biseksuele vrouw, dan bijvoorbeeld tussen een Antwerpenaar en een West-Vlaming. Daarnaast kan focus op diversiteit ook leiden tot een foutief clichégebruik. Ook dat moet vermeden worden. Want wist je dat gewichtheffen populairder is onder vrouwen dan onder mannen? Of wist je dat mannen de grootst groeiende groep van make-up gebruikers zijn?
ZorgVoorBeter, een Kenniscentrum voor ouderenzorg in Nederland, verwoordt het misschien het best: Diversiteit draait om persoonsgerichte zorg, waarbij nieuwsgierigheid, zelfreflectie en openheid de belangrijkste houdingen van het zorgpersoneel moet zijn. Je hoeft helemaal geen handleiding ‘Omgaan met minderheden’ in je hoofd te hebben. Wat je nodig hebt is respect en inlevingsvermogen. Dit geldt voor elk individuele zorgverstrekker. Dit geldt ook voor elke zorgorganisaties zelf. Hoeveel zorgvoorzieningen hebben vandaag al een recurrente adviesraad met patiënten? Hoe groot is de diversiteit in die patiëntenraden?
Adviesraden zijn belangrijk om uit die tunnelvisie te komen en meer inlevingsvermogen te krijgen. Zo ook heeft Modehuis Prada sinds februari 2019 een adviesraad voor diversiteit en inclusie. Het bijkomend voordeel is dat een open blik voor diversiteit de motor is van innovatie. Gedreven door de diversiteit heeft supermarkt Kohl een unieke kledinglijn voor mensen met beperking in de winkel gebracht. Samsung heeft een digitale oplossing bedacht om mensen met autisme te kunnen laten werken in drukke restaurants, terwijl Braziliaans biermerk Skol een winkelkar gemaakt heeft voor blinden. Schoonheidsmerk Sephora geeft make-up lessen aan transgenders en Pampers voorziet dit jaar ook mannentoiletten van verschoningstafels. De nieuwe superheld van Marvel is dan weer een mutant dragqueen.
Diversiteit moet ‘gezien worden’ om uit die tunnelvisie te komen. Diversiteit moet ‘gebruikt worden’ om te innoveren en om de dingen beter te maken. Maar diversiteit is vooral belangrijk om mensen beter te doen voelen. We beschouwen het onze taak in de zorg om mensen gezond en/of gelukkig te maken. Dit is het Healthusiasme dat we in de zorg allemaal hebben. Laat ons dan bewust bezig zijn met mensen aanvaard te laten voelen in al hun diversiteit. Want zich aanvaard voelen is al een eerste stap naar gezond en gelukkig zijn.
Healthusiasme is een beweging van mensen en bedrijven met een positieve impact op onze gezondheid en ons geluk. De term komt uit het gelijknamig boek dat ons wegwijs maakt in een wereld die bol staan van de mogelijkheden en innovaties. Christophe Jauquet is de auteur van het boek. Hij inspireert en adviseert bedrijven en zorgorganisaties om betere belevingen in de zorg te ontwikkelen. Voor INFUUS vertelt hij over deze positieve mindset en vooral over waar we vandaag met z’n allen healthusiast kunnen over zijn.
