‘Zorgen voor’ doen we allemaal. Het maakt deel uit van ons leven: we zorgen voor familie en vrienden, voor het huis waarin we wonen of de spullen die ons lief zijn, voor onze huisdieren en aangelegde tuinen. ‘Zorgen voor’ geeft voldoening, doet je groeien in het leven en creëert waarde in een relatie. Met die drijfveren beslissen mensen om in “de zorg” te werken, denk ik dan. Het is bewonderenswaardig om te zorgen voor ouderen, hulpbehoevenden, zieken, gewonden of probleemjongeren … Maar wat als die zorg plots zoveel vraagt dat men er niet meer in slaagt om ook voldoende voor zichzelf te zorgen?
De afgelopen maanden hoorden we vaker dat het gezondheidssysteem aan het kraken is. Een ingewikkelde beeldspraak die weinig mensen diep zal raken. Maar de achterliggende waarheid is even zo droef als menselijk: het zorgpersoneel kreunt en kwijnt weg onder de druk van de pandemie. Het risico op een chronisch gebrek aan medische middelen in combinatie met het acuut tekort aan zorgpersoneel brengt nooit geziene stress en angsten. ‘Zorgen voor’ wordt zo overstemd door ‘zorgen over’.
Elke zorgverlener en -instelling voelt de crisis. Organisaties zagen zich de afgelopen maanden plots in een behendigheidsoefening gedwongen, waar ook het fysieke en mentale welzijn van het zorgpersoneel de katalysator werd van tal van initiatieven: er worden sindsdien massaal psychologen en gezondheidscoaches ingezet, yogasessies en mindfulness trainingen aangeboden, en ademhalingstechnieken maken furore. Iedereen in de zorg hapte namelijk naar adem. Het Gentse netwerk van instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg zette hiertoe De Zuurstoflijn op. Die biedt mentale hulp aan zorgverleners in de eerste lijn. In de Zuurstoftank kunnen zorgteams dan weer terecht voor verbindende sessies.
Net die verbinding heeft een positief effect op het zorgpersoneel. Dit wees ook de interne bevraging in het AZ Klina uit: Solidariteit en collegialiteit worden het vaakst positief bevonden in de aanpak van de crisis. Niet iedereen zal voorheen vertrouwd geweest zijn met de samenhorigheid binnen een zorgteam. Maar dankzij de Jerusalem-Challenges, gedanst door het verplegend personeel, kon iedereen die positieve teamspirit zien. In Geel zag je dan weer twee verpleegsters livemuziek spelen aan de ingang van het Sint-Dimpna ziekenhuis om de sfeer op te vrolijken. Osteopaten in Veurne boden gratis beurten aan voor het zorgpersoneel van het nabijgelegen ziekenhuis. En studenten sprongen zowat overal bij. De zorg zorgt voor de zorg.
Daar bleef het niet bij. Het dagelijks weerklinken van handgeklap veroorzaakte stilaan een beweging in de maatschappij. We wilden allen zorgen voor de zorg. Delhaize en Colruyt sloegen de handen in elkaar om wekelijks boodschappen bij het zorgpersoneel thuis af te leveren. Lokale handelaars zetten een supermarkt op in het (gesloten) ziekenhuisrestaurant en plaatsten gratis matrassen in de rustige hoekjes van de instellingen. Diverse start-ups brengen snelheid en innovaties. En het zorgpersoneel kon rekenen op kinderopvang. Solidariteit met de zorg heeft inderdaad een positief effect.
Het kraakt. Het kreunt. Mensen kwijnen. Geroepen om goed te doen in tijden van crisis, kwam de schreeuw van zelfzorg echter op de achtergrond. Want ‘zorgen voor’ laat hier geen tijd meer voor. De bewondering voor zij die zorgen voor anderen, bracht in elk van ons een Healthusiasme naar boven. Want ‘zorgen voor’ doen we allemaal. Zeker voor de zorg.
Het Healthusiasme.
Healthusiasme is een beweging van mensen en bedrijven met een positieve impact op onze gezondheid en ons geluk. De term komt uit het gelijknamig boek dat ons wegwijs maakt in een wereld die bol staat van de mogelijkheden en innovaties. De man achter Healthusiasm is Christophe Jauquet. Voor Infuus vertelt hij over deze positieve mindset en vooral over waar we vandaag met z’n allen healthusiast kunnen over zijn.
